Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
C.Senderowski,Żelazowo-aluminioweintermetalicznesystemy…”,Warszawa2015
ISBN978-83-7798-327-0,©byBELStudio2015
Wprowadzenie
Nakanwiepolskichdoświadczeń,istotnypostępwpracachbadawczychdotyczą-
cychstopówintermetalicznych,wtymtypuFe-Al(zpróbamiwdrożeńprzemysło-
wych),dokonałsięwlatach2001-2004,wramachprojektubadawczegonStopyna
osnowiefazmiędzymetalicznych”,któryrealizowanybyłpodkierownictwemProfl
WojciechaPrzetakiewiczaprzezlicznekrajoweośrodkinaukowo-badawcze,przydo-
minującymudzialezespołumateriałowo-technologicznegozWojskowejAkademii
TechnicznejlEfektypoznawczeiaplikacyjnetegoprojektuzebranowwieloautorskiej
monografiiwydanejpodredakcjąZbigniewaBojaraiWojciechaPrzetakiewicza[8]l
Wobszarzeodlewnictwa,problempodwyższeniaplastycznościiodpornościna
kruchepękaniestopówFeAljestrozwiązywanypoprzezodpowiednidobórskładu
chemicznego,sterowaniezawartościąAlorazudziałemokreślonychpierwiastków
stopowych-główniechromuograniczającegozjawiskokruchościśrodowiskowej
oraztakichpierwiastków,jakZr,Mo,Si,Ta,NbiHfpodnoszącychżarowytrzy
-
małośćiodpornośćnapełzaniewpodwyższonejiwysokiejtemperaturze[8,27,
207-215]lDodatekboruwzmacniawytrzymałośćkohezyjnągranicziaren[216-219],
natomiastitrstabilizujedodatkowoformującysięwwysokiejtemperaturzetlenek
α-Al
2
O
3
,zabezpieczającyprzedagresywnymutlenianiem[220]lJednocześniewyko-
rzystujesięzaawansowanetechnologieodlewania,nplindukcyjnetopieniewpróżni
-VIM,czymetodęExo-MeltTM-wprowadzonąw1995rlwStanachZjednoczonych
specjalnienapotrzebywytwarzaniastopówintermetalicznychnaosnowiefazFeAl
iFe
3AlorazNiAl[98,221-224]lNiemniej,pomimościśleprzestrzeganychreżimów
technologicznychodlewania,stopytezregułycharakteryzująsięgrubokrystaliczną
strukturąoniekorzystnychwłaściwościach[8,224-227],którezewzględunaogra-
niczonąpodatnośćplastyczną,bardzotrudnedopoprawienial
WysokistopieńuporządkowaniastrukturyfazymiędzymetalicznejFeAlistosun-
kowodużaskłonnośćdotworzeniasięwakansówtermicznychwwarunkachchło-
dzeniapoodlewaniu,homogenizacjiczyteżwyżarzaniurekrystalizującym-bardzo
mocnoograniczająrównieżmożliwośćrozdrobnieniagrubokrystalicznejstruktury
poprzezzastosowanierekrystalizacjistatycznej[6,225-228]lPraktyczniecałkowicie
zaniechanowprzemysłowychuwarunkowaniachtechnologicznychwykonywaniaob-
róbkiplastycznejtychstopównazimno,gdyżtowarzyszyjejpękaniemateriału,nawet
przymałymstopniuodkształcenia-jużwpierwszejfazieprocesu[225-227]lPrzyczy-
podatnościdokruchegopękaniastopuFeAlwtemperaturzepokojowejupatrujesię
wjegobudowieatomowejistrukturalnej,bardzowrażliwejnaskładchemiczny,od-
działywanieśrodowiskaiuwarunkowaniatechnologicznewytwarzanialJużniewiel-
kazmianaodchyleniaodstechiometriiwpływanasymetrięstrukturykrystalicznej
istopieńjejuporządkowanialTozkoleirzutujenawytrzymałośćkohezyjnągranic
ziaren,ztendencjąichosłabianiawrazzewzrostemstopniauporządkowaniastruk-
turylNaturalnąnsłabośćwewnętrzną”granicziarenpotęgujedodatkowozjawiskose-
gregacjiatomówpierwiastkówśladowychtworzącychobcefazynagranicachziarenl
19