Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1lWSTĘP
ok.93miliardówlatświetlnych-możnabyłobywtedyumieścićwkieszeni.Na
przestrzenimiliardówlatodbywałasięznaczniewolniejszaniżinflacjaekspansja
wszechświata,wwynikuczegoterazmatakąwielkość.
Pozakończeniueryinflacyjnejwszechświatskładałsięprawiewyłącznie
zenergii(fotonów)izcząstekelementarnych,którezewzględunaogromną
gęstośćenergiiniemogłyistniećjakozwiązanezesobąstabilniejszecząstki.
Mogłyistniećtylkomieszaninykwarkówiantykwarków.okrestentrwał
między10
-32a10-5sekundy.Poczasie10-6sekundywszechświatnochłodziłsię”
dotemperatury10
13K.Wtychwarunkachkwarkizaczęłysięłączyć,tworząc
protonyineutrony.Wtedypowstaływszystkiecząstki,którewystępująobecnie
wewszechświecie.Jednaktatemperaturabyłazbytduża,żebymogłyutworzyć
sięjądraatomowe.
Wczasie0,11sekundytemperaturawszechświatawynosiłaok.3⋅10
10K.
Wtychwarunkachczęśćneutronówprzekształciłasięwprotonyielektrony-
nastąpiłanadwyżkaprotonównadneutronami-mniejwięcejwstosunku68
do32%.Wczasie1,09sekundywszechświatstałsięprzezroczystydlaneutrin,
jednaknadalpozostawałnieprzezroczystydlafalelektromagnetycznych.
Stosunekliczbyprotonówdoneutronówzwiększyłsiędo76l24%.Wwieku
wszechświatawynoszącym380000latjegotemperaturawyniosłaok.3000K.
Byłtokonieceryrekombinacji,wktórejpowstałyelektrycznieobojętneatomy,
apromieniowaniezaczęłoswobodnieprzemieszczaćsięwprzestrzeni-wszech-
światstałsięprzezroczystydlafalelektromagnetycznych(ryc.1.19).
Pierwszymipierwiastkamibyływodórihel.Wmiaręochładzaniasię
wszechświatatworzyłysięinnepierwiastki.Podczaschłodzeniacząstkiutwo-
rzonejmateriizbierałysięwchmurygazuikurzu.Podwpływemgrawitacji
tworzyłyoneobiektywiększe-galaktyki,gwiazdyiplanety.Pook.5miliar-
dachlatuformowałsięnaszUkładSłoneczny:wcentrumchmuryutworzyło
sięSłońce,amniejszeskupiskakurzuigazuutworzyłyplanety(ryc.1.20)
iichksiężyce.
PlanetyUkładuSłonecznegomożnapodzielićnadwiegrupy.Najbliżej
Słońcaznajdująsięplanetygrupyziemskiej:Merkury,Wenus,ZiemiaiMars-
planetyskaliste.Nazwatejgrupyplanetjestzwiązanazichpodobieństwemdo
skalistejZiemi.Planetygrupyziemskiejobracająsięwzdłużwłasnejosi.Jeden
obrótZiemitrwa24godziny,natomiastobrótWenustrwaok.243dni.Planety
mająatmosferę.AtmosferaWenusjestbardzogęsta(ciśnienienajejpowierzchni
wynosiok.95atm),natomiastatmosferaMerkuregojestprawieniezauważalna.
Składchemicznypierwszychczterechplanetjestbardzopodobny.Ichgłównymi
składnikamisąkrzemianyiżelazo.Żelazowystępujewplanetachwpostaci
ciekłegojądra.TakiegojądraniemaWenus.Planetypierwszejczwórkimają
polemagnetyczne.JestonoprawieniezauważalnenaWenus(jakoskutekbraku
jądrazżelaza)iwyraźnenaZiemi.MerkuryiMarsmająpolamagnetyczne
onatężeniupośrednim.
22
