Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HELENAGŁOGOWSKA
DoświadczeniebieżeństwawgłąbRosjiwlatach
1915-1921wewspomnieniachiwliteraturze
–spojrzeniezperspektywystuleciaexodusu
DoświadczeniebieżeństwawgłąbRosjiwlatach1915-1921…
BieżeństwobyłoswoistymuchodźstwemludnościzzachodnichziemImperium
RosyjskiegowgłąbRosjiwwynikuwybuchuIwojnyświatowej.Dotyczyło
onogłównieludnościprawosławnejtzw.KrajuPółnocno-Zachodniego,który
w1915r.znalazłsięwniemieckiejstrefieokupacyjnej.Doniedawnazjawi-
skotoistniałowrelacjachustnych,przekazywanychzpokolenianapokole-
nie,zwłaszczawśródludnościBiałostocczyzny,któraboleśnieodczułaskutki
uchodźstwaw1915r.Mimomasowegocharakterunieznalazłosięonowpod-
ręcznikachhistoriianiniebyłoprzedmiotemodrębnychbadańhistorycznych.
Bezwzględunaosobisteprzeżyciakażdego,ktodoświadczyłbieżeństwa,miało
onotakżewymiardemograficznyispołeczno-polityczny.
Dnia19lipca1914r.Niemcy,a24lipcaAustro-Węgry,wypowiedziaływojnę
Rosji.Dnia20lipcacarMikołajIIwydałmanifest,wktórymwzywałwszystkich
doobronyŚwiętejRusiorazwprowadziłstanwojenny.Odczytywanogowcer-
kwiach
1
.Reakcjęspołecznąnapierwszewieściowybuchuwojnyodnotował
wewspomnieniacho.WłodzimierzGorustowicz:
Wnajważniejszymmomenciezabawy,przyszedłdonasstarszybratAndreja
ipowiedziałnamniesłychanąnowinę:nWojna!”
.Przyszedłonzcerkwi,sły-
szałnawłasneuszy,jakksiądzczytałludziommanifestcaraMikołajaIIotym,
żegdzieśtamwSerbii,wmieścieSarajewie,ktośwystrzałemzabiłksięciaAu-
strii.AustriawypowiedziaławojnęSerbii.RosyjskicarMikołajIIwstąpiłsię
zasłowiański,bratninaród-izaczęłasięwojna.WwojnęwłączyłysięiNiem-
cy,bobyływsojuszuzAustrią.Zamkniętosklepymonopoloweiogłoszono
mobilizacjęrezerwistówkilkuroczników,wtymimojego.Znaszejrodziny
1Świadcząotymwspomnieniam.in.o.WłodzimierzaGorustowicza.Zob.Бежaнства1915
года,Беласток2015,s.95.
