Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Charakterystykakorupcji
przezmarszałkawielkiegokoronnegoStanisławaHerakliuszaLubomirskiegoorazpod-
skarbiegowielkiegokoronnegoHieronimaLubomirskiego.PolskawXVIIwiekumiała
istotneznaczeniegeopolityczneprzedewszystkimdlaAustriiiFrancji.Zainteresowanie
niniejsząelekcjąprzejawiałatakżekuriarzymska.BraciaLubomirscyprowadziliaktywne
działaniaprzedwyborczewkrajuipozajegogranicami.StanisławLubomirskiprowadził
rozmowywWiedniu,InnsbruckuiRzymie,którychcelembyłowyłonienieodpowied-
niego(dlarozmówców)kandydatanatronPolski.WichwynikuStanisławLubomirski
zdecydowałsięnapoparciestronnictwaaustriackiego,zacowypłaconomusumytzw.
odszkodowań(faktyczniefikcyjnych)zaszkody,jakichmiaładokonaćarmiaaustriacka
podczasdziałańnajegoziemiach.Wpraktycebyłatołapówkazapopieraniestronyau-
striackiej.Drugizbraci,HieronimLubomirski,zaprzyjęciepropozycjiutworzeniaido-
wodzeniadywersyjnymoddziałemfrancuskimprzeciwkoAustriiotrzymałobietnicęprzy-
znaniaopactwaweFrancji.DodatkowoFrancjazobowiązałasiędowypłacanianajego
rzeczpensjiwkwocie15tys.liwrówrocznie.WrzeczywistościjednakHieronimLubo-
mirskinieotrzymałobiecanegoopactwa,awynagrodzeniewypłaconomujedynieraz
nadworzefrancuskim.Wkonsekwencjipoparłstronęaustriacką
19
.Rozpoczynającwalkę
wyborczą,FrancjadelegowałanaziemiepolskiewysłannikaMelchioradePolignac,który
dążyłdoosadzenianatroniepolskimFranciszkaLudwikadeBourbon-księciaConti.
Jegopodstawowymproblemembyłbrakpieniędzynaopłacanieprzychylnościrodzinma-
gnackich.OtrzymywanezFrancjiwekslemiałybowiembyćpłatnedopieropoelekcji.Po-
lignac,dążącdozaspokojeniaroszczeńmaterialnychprzekupnychmagnatów,uzyskiwał
pożyczkipieniężneodHieronimaLubomirskiego,któryjakopodskarbiwielkikoronny
dysponowałpieniędzmipublicznymi.Polignac,zaciągającpożyczki,obiecywałLubomir-
skiemuwypłacićzaległezobowiązania(wypłaty)zaokrespięciulat.Tenprzysłużyłsię
Francji,pośredniczącwprzekupieniuStefanaPotockiegozasumę6tys.talarów.Pryma-
sowiRadziejowskiemuzkoleizłożonopropozycję60tys.talarówzapoparciekandydata
Francji.Polignac,chcącuzyskaćwiększepoparciemagnatów,wręczałichżonomdrogie
prezentyipieniądze.MałżonkaHieronimaLubomirskiego-Konstancja-otrzymałaklej-
notyowartości4tysięcytalarów,żonaStanisławaHerakliuszaLubomirskiegouzyskała
wtensposóbkwotę10tys.talarów,akuzynkaprymasaRadziejowskiego,KonstancjaTo-
wiańska-klejnotyodużejwartości.ŁączniePolignacobiecałlubwręczyłprzedstawicie-
lompolskiejszlachtyirodzinmagnackichrównowartośćok.6mlnfranków.Wwyniku
głosowania,któremiałomiejscenapolachWoliwWarszawiewdniu26czerwca1697
roku,królemPolskiogłoszonoksięciaContiego,cozostałojednakoprotestowaneprzez
cześćszlachtyistałosięprzyczynąrozdwojeniaelekcji.KontrkandydatemContiegobył
FryderykAugustWettin,popieranym.in.przezródSobieskich.FryderykAugustWet-
tinjakopierwszypojawiłsiępowyborachnaziemiachpolskich,coprzyczyniłosiędo
19A.Hołub,Rola„czynnikówmaterialnych”wwalceotronpaństwapolskiegowkońcuXVIIwieku,[w:]Społecz-
no-prawneaspektyprzeciwdziałaniakorupcji,red.J.Bil,A.Wawrzusiszyn,Szczytno2012,s.163-171.
