Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Podnosząc,anastępnieanalizująctękwestię,uważam,iżfilo-
zofiiwtymwzględzieprzypadarolaszczególna,itonietyle
zpowodówhistorycznych,ilezracjijejdogłębnegozainteresowa-
niaproblematykąpaństwaiprawa.Niktzproblematykątąwnikli-
wieobeznanyniewątpi,żejejzagadnienia,jakonaczelnekwestie
filozofiipolityki,wymagająstosownegowartościowania.Zjednej
stronyidzieoanalizęaktualnejrzeczywistości,zuwzględnieniem
całegospectrumzjawiskspołeczno-kulturowych,zdrugiejzaś
oprognozydotycząceładumoralnegowrozwiniętychpaństwach
współczesnejEuropy.Filozofia,jeśliprzejawianimzainteresowa-
nie,cojestprzecieżjejzasadnicząpowinnością,siłąrzeczymusi
odnosićsiędoideipaństwaprawa,opartegonaautonomiirozumu
praktycznego.Wszakzniegowynikazdolnośćdodziałańzgodnych
znakazemetycznejobligacjizwłaszcza,żeduchKantawróżnej
formienadalgościna„pokojach”filozofii.Zbiegiemlatobligacja
tastałasięsiłą,którąHelmutPlessner,notabenewbrewmyślicielo-
wizKrólewca,skonkretyzowałiwsposóbsobiewłaściwyumieścił
wsferzeludzkiejpozycjonalności3.Tyletylko,żeniesprowadziłjej
doratio,leczdorzeczywistościhistorycznej,wktórejrozumreali-
zujepostulatyzmysłowegoestetyzmu.
Przeniesieniepotrzebczłowiekazpłaszczyznymetafizycznej
stabilnościnapoziompragmatycznejestetycznościpociągakry-
tykętychdziałań,którewsferzerozumuspełniająnarzuconeim
zadania,alewobszarzeżyciarealizującelepostnietscheańskie-
gonihilizmu.Wrównymstopniudotyczytozarównoindywidu-
alnychdecyzjipodmiotu,jakifunkcjonowaniastrukturpolitycz-
nych,edukacyjnychinaukowychkażdegopaństwa.Wprawdzie
wieleztychpaństwfunkcjonujewoparciuozasadęindywidualnej
wolności,cojednaknieznaczy,żesąonepaństwamiliberalnych
egoistów4.Możetaksięzdarzyć,aleowielebardziejprzydatne
jestnawiązaniedotradycji,którawypełniaswójethospojęciem
narodu.TymbardziejżeEuropaniejestdefiniowanamiarąuni-
wersalnychwartości,lecz,conajwyżej,mnogościązapatrywań
3
Zob.H.Plessner,Władzaanaturaludzka.Esejoantropologiiświatopoglądu
historycznego,tłum.E.Paczkowska-Łagowska,Warszawa1994.
4
H.M.Baumgartner,Europajakozagadnienieiwyzwanieflozofi,tłum.
A.Przyłębski,[wo]FilozofaeuropejskawXXwieku,red.A.Przyłębski,Po-
znań1999,s.71.
6
