Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZAGADNIENIATEORETYCZNEIMETODOLOGICZNE
zymającychnaceluwyjaśnienie,dlaczegoodbywasięprocesrozszerzania
UE.Możnawymienić:brakmatrycydobadańporównawczych,niedoo-
kreśleniezmiennychzależnychorazpomijanieważnychwymiarówrozsze-
rzaniaUE,niedoprecyzowanieczynnikówwyjaśniającychlubzmiennych
niezależnychorazniechęćdorozwijaniawyjaśnieniaalternatywnego35.
NapoczątkuXXIw.sytuacjauległapoprawie.Tacypolitolodzy,jakSchim-
melfennigiSedelmeierorazHeleneSjursenczyJohnO’Brennanzapropono-
walisiatkęteoretycznąbazującąnateoriachstosunkówmiędzynarodowych,
adokładnienapodejściachracjonalistycznych(akcentującychkategorięzy-
sków-strat)ikonstruktywistycznych(nacisknanormyiwartości),dobadania
instytucjimiędzynarodowych36.Przykładowo,dwajpierwsiwymienienibada-
czeodwołalisiędokoncepcjirealistycznej,podejścialiberalnegomiędzyrzą-
dowegoiponadnarodowegoinstytucjonalizmuorazjednejkoncepcjiideali-
stycznej,czylikonstruktywizmu.Tepodejściateoretycznesąpomocnegłównie
wodpowiedzinapytanieopowodyakceptacjiprzezpaństwaczłonkowskie,
krajekandydująceorazinstytucjeunijnekolejnejrundyrozszerzaniaUE.
Niechzaprzykładposłużyjedenzobszarów-politykapaństwczłonkow-
skichwobecposzerzaniaUnii.Przykoncepcjirealistycznejbadaczzakłada,
żeczłonekUEbędziekierowałsięprzedewszystkimkonsekwencjamiakce-
sjidlajegoautonomii,bezpieczeństwaorazwpływówwUnii.Oznaczato,
żebędziepopierałrozszerzenieUniiodanykraj,jeślispowodujetopoprawę
pozycjidanegopaństwaczłonkowskiegowUElubdoprowadzidolepszego
zrównoważeniasiłwUnii,atakże,jeżeliumożliwisprawowaniewiększej
kontrolinadrozwojemwydarzeńwkrajukandydującym.Zgodniezpodej-
ściemliberalnymmiędzyrządowymbadaczzakłada,żepaństwoczłonkow-
skieopowiesięzaakcesją,gdybędzietooznaczałoosiągnięcierealnychko-
rzyścidlajegodobrobytu.PoprzeprzystąpieniedanegokrajudoUE,jeśli
przyniesietoczłonkowiUniizyskiztytułuwkładukandydatawdobrawspól-
noty,niemniejszeniżkosztywynikającezdzieleniatychdóbr,jakrównież,
jeżelipaństwokandydującemarozwiniętestosunkigospodarczezdanym
członkiemUE.Wprzypadkuponadnarodowegoinstytucjonalizmubadacz
stawiahipotezę,żepaństwoczłonkowskieudzielipoparciadlaakcesjikraju
kandydującego,jeślibędzietowiązałosięzkorzyściamidlaUEjakocałości.
Zkoleiprzykonstruktywizmiezakłada,żeczłonekUniiopowiesięzarozsze-
35F.Schimmelfenning,U.Sedelmeier,TheStudyofEUEnlargement…,op.cit.,s.96-97.
36Zob.F.Schimmelfennig,U.Sedelmeier,TheorisingEUEnlargement…,op.cit.,s.500-
528;J.O’Brennan,TheEasternEnlargementoftheEuropeanUnion,Routledge,NewYork,
London2006,s.113-171;H.Sjursen,EnlargementandtheNatureoftheEUPolity,w:H.Sjursen
(red.),QuestioningEUEnlargement.EuropeinSearchofIdentity,Routledge,London,New
York2006,s.1-15.
38
