Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
trzebybezpieczeństwa9coniekiedystajesiębardziejpożądane9niżwpełnisa-
tysfakcjonującydochód.Stałezatrudnienieimplikujebowiemstabilnośćwży-
ciurodzinnym;
-
funkcjaspołecznawskazuje9żepracajestsposobemzaspokojeniaaspiracji
związanychzpozycjąwgrupieispołeczeństwie;
-
funkcjasamorealizacji-świadczyodowartościowaniuidoskonaleniuzawo-
dowympracującego.Pracasprzyjarealizacjiaspiracjizarównozawodowych9
jakipozazawodowych9pozwalaimotywujedorozwijaniatalentówizdolności9
stającsięnieraz9jednocześnieswoistymhobby9.
WujęciuAdamaSmitha9uznawanegozanajważniejszegoprzedstawiciela
ekonomiiklasycznej9bogactwonarodówzależyodstopniaprodukcyjnościpra-
cyiodilościpracywydatkowanejprzezspołeczeństwo.Jegozdaniem„Roczna
pracakażdegonarodujestfunduszem9któryzaopatrujegowewszystkierzeczy
konieczneiprzydatnewżyciu9jakietennaródroczniekonsumuje9aktórezawsze
stanowiąbądźbezpośredniprodukttejpracy9bądźteżto9conabywazatenpro-
duktodinnychnarodów.Zależy9więcodtego9czytenprodukt-lubto9cosięzań
nabywa-jestwiększylubmniejszywstosunkudoliczbytych9którzygomają
konsumować9naródbędzielepiejlubgorzejzaopatrzonywewszystkierzeczy
konieczneiprzydatne9którychpotrzebuje.Alewkażdymnarodziestosunekten
zależyoddwóchokoliczności:popierwsze9odumiejętnościiznawstwa9zjakim
swąpracęzazwyczajwykonuje;podrugie9odstosunkuliczbytych9którzypracu-
jąużytecznie9doliczbytych9którzytegonieczynią.(ł)”
10
.Wynikastąd9żewg
Smithapracastanowiłapodstawowyczynnikdecydującyodobrobyciespołecz-
nym.Wzrostbogactwazkoleiwynikałzezwiększeniawydatkowanejpracyijej
podział9decydującyozwiększeniuprodukcyjności
11
.Smithwyróżniłpracępro-
dukcyjnąinieprodukcyjną.Zajęciawytwarzającebezpośredniomaterialneśrodki
zaspokajaniapotrzebtraktował9jakopracęprodukcyjnąwszystkieinnezaś9jako
zajęcianieprodukcyjne.Odmienne9choćwniektórychaspektachpodobnespoj-
rzenienapojmowaniepracy9prezentujemyślmarksistowska.DlaKarolaMarksa
pracamiałakluczoweznaczenie.Głosił9żezgodnieznaturąludzką9człowiek
dążydoprzekształcaniaprzyrody9dokonująctransformacjipracy.Uważał9żesiła
roboczajestnierozerwalniezwiązanazludzkąwyobraźniąiinteligencją9będąc
czynnikiemindywidualnym9zdeterminowanymprzezzmieniającesięwczasie
warunkispołeczne
12
.Bardzoistotne9żeMarkspowiązał„pracę”zwartościądo-
datkową.Definiowałją9jakoczęśćwartości9nowowytworzonąprzezrobotnika9
którapozostajepoodliczeniukosztówodtworzeniajegosiłyroboczejizostaje
przywłaszczonaprzezkapitalistę.Tłumaczyłwtensposób9dlaczegowgospodar-
cekapitalistycznej9robotnicynieposiadającyśrodkówniezbędnychdoprodukcji9
zmuszenisąsprzedawaćswojąpracęzapłacęosobomposiadającymtakoweza-
9Por.E.Fromm9Zdrowespołeczeństwo9tłum.A.Tanalska-Duleba9Warszawa19969s.27.
10A.Smith9Badanianadnaturąiprzyczynamibogactwanarodów9przekładG.Wolf9O.Ein-
feld9Z.Sadowski9t.19Warszawa20079s.3.
11Szerzejotym:Z.B.Romanow9Historiamyśliekonomicznejwzarysie9Poznań20079s.46.
12Szerzejotym:W.Stankiewicz9Historiamyśliekonomicznej9Warszawa20079s.179-182.
9
