Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Defnicjeniepełnosprawności
17
aśrodowiskiem,któreuniemożliwialubograniczadanejosobiepełneuczestnic-
twowżyciuspołecznym.Zupośledzeniemmamydoczynieniawówczas,kiedy
osobyniepełnosprawnenapotykająbariery:fizyczne,kulturowelubspołeczne,
któreograniczająlubuniemożliwiająimtakieuczestnictwowżyciuspołecznym,
jakiejestdostępneinnymobywatelomdanegokraju.Upośledzeniemożewy-
nikaćzograniczenia,utrudnienialubuniemożliwieniajednostceuczestnictwa
wżyciudanejspołecznościnarównympoziomiezinnymijejczłonkami.nDoty-
czyćmożeróżnychsferżyciaczłowieka:orientacjiwotoczeniu,czynnościżycia
codziennego,poruszaniasięwprzestrzeni,pracyzawodowej,integracjispołecz-
nej,niezależnościekonomicznej(Cz.Kosakowski,2003,s.34),dostępudodóbr
kulturyiedukacji”.
MiędzynarodowaKlasyfikacjaUszkodzeń,NiepełnosprawnościiUpośle-
dzeńz1980rokujestjednakodzwierciedleniemliniowegorozumieniaprzebiegu
procesupowstawanianiepełnosprawności(por.Kowalik,2007,s.100)iwedług
tejkoncepcjinchorobamożeprowadzićdouszkodzeniaorganizmu,którezko-
leiograniczasprawnośćjednostki”(G.Szumski,2006,s.108).Koncepcjatazo-
stałapoddanakrytyce,ponieważnstawiającuszkodzenienapoczątkułańcuszka
przyczynowo-skutkowego,IDIDHredukujeupośledzeniedotrwałejwłaściwo-
ściosoby.Natomiastcałkowiciepomijaistotneizróżnicowanewpływywarun-
kówspołecznych,kulturowychiekonomicznychnapowstawanieupośledzenia”,
nieuwzględniarównieżmożliwościichzmieniania(G.Szumski,2006,s.108).
Krytykadotyczyrównieżprzypisywaniazbytdużegoznaczeniamedycznemuuj-
mowaniuniepełnosprawnościkosztemspołecznego,zwróconotakżeuwagęna
niedoskonałościwdefiniowaniupojęciaupośledzenie,aszczególnietejczęścide-
finicji,któradotyczypełnieniaról.nKrytykatawychodzibowiemzzałożenia,iż:
-człowiekjestjednostkąbiologiczną;wtymwzględziepodstawowympoję-
ciemjestorganizmczłowieka;
-człowiekjestokreślonąosobą,działającąiwypełniającąokreślonezadania;
wtymwymiarzepodstawowepojęciatoosobaidziałanie;
-człowiekjesttakżeczłonkiemokreślonejgrupyspołecznej,doktórejprzy-
należyiwktórejuczestniczy,podstawowepojęcia-tospołeczeństwo
iuczestnictwo”(J.Kirenko,2002,s.68).
InteresującąkoncepcjęniepełnosprawnościopracowałS.Kowalik(1999),
przyjmujączałożenie,żewceluzdefiniowanianiepełnosprawnościkonieczne
jestokreśleniepojęć:nsprawność”lubnpełnosprawność”.Sprawnośćrozpatruje,
uwzględniająctrzypoziomyfunkcjonowaniaczłowiekaiwyodrębnia:sprawność
organizmu,sprawnośćpsychologicznąorazsprawnośćspołecznągrupy,doktórej
należydanaosoba.Sprawnośćorganizmurozumiejakonzdolnośćcałegoorgani-
zmulubposzczególnychjegoukładów(ruchowego,oddechowego,nerwowego,
wzroku,sercaitd.)dowypełnianiawłaściwychimfunkcji”(S.Kowalik,1999,
s.24).Sprawnośćpsychologiczna,tozdolnośćdopodmiotowegoorganizowa-
