Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
I.Wielowymiarowośćniepełnosprawności
niawłasnejaktywności,któraprowadzidozaspokojeniapotrzebdanejjednostki
iwywiązywaniasięzzadańokreślanychprzezspołeczneotoczenie.Natomiast
sprawnośćspołecznagrupy,tozdolnośćjejczłonkówdopodejmowaniadziałań
zespołowych,którezapewniąosiąganiecelówgrupowych,oczekiwanychodda-
nejgrupyprzezotoczenielubustanawianychspontanicznieprzezuczestników
grupy.
Pełnosprawnośćtopełnasprawnośćjednostkinapoziomach:biologicznym,
psychologicznymispołecznymlubnwypełnianiewszystkichfunkcji,zadańice-
lówwposzczególnychetapachegzystencjiczłowieka”(S.Kowalik,1999,s.25).
Analogiczniedokoncepcjisprawności,niepełnosprawnośćproponujeujmo-
waćjakonaruszeniesprawnościnajednymzwymienionychpoziomów,tzn.bio-
logicznym,psychologicznymlubspołecznym,alboczęściowąutratęzdolności
funkcjonowanianajednymzpoziomów.Wprowadzarównieżpojęciedysfunk-
cjonalności,któredefiniujejakonutraconąsprawność,organizmu,jegoukładów
lubnarządów”(S.Kowalik,1999,s.25).Takwięcniepełnosprawność,według
tejkoncepcji,jestpojęciemszerszymioznaczautratęsprawnościorganizmu
nietylkonapoziomiebiologicznym,aleobejmujerównieżpoziompsychologicz-
nyispołecznyorazdysfunkcjonalnośćzjejkonsekwencjamipsychologicznymi
ispołecznymi.
Koncepcjaspołecznaniepełnosprawnościwymuszainnespojrzenienato
zjawiskoizapewniainneusytuowaniespołeczneosóbzniepełnosprawnością
(M.Kościelska,1995).Wspołecznejkoncepcjiciężargatunkowyniepełnospraw-
nościnieleżywfizycznychczypsychicznychograniczeniachokreślonejosoby,
aleraczejwograniczeniachśrodowiska,którestwarzabarierydlafunkcjonowa-
niaczłowieka(T.Gałkowski,1997,T.Żółkowska,2004).nWkoncepcjitejnie
uwzględnianiasięindywidualnychcechiwłaściwościczłowieka,alepojmuje
sięniepełnosprawnośćjakozjawiskospołeczne”(E.DePloy,S.F.Gilson,2004;
H.Hahn,A.P.Hegamin,2001za:T.Żółkowska,K.Żółkowska,2009,s.59).
PrzyjętawlatachdziewięćdziesiątychprzezEuropeanDisabilityForum
(EuropejskieForumNiepełnosprawności)definicjaokreśla,żenosobąniepełno-
sprawnąjestjednostkawpełniswychpraw,znajdującasięwsytuacjiupośledza-
jącejjąnaskutekbarierśrodowiskowych,ekonomicznychispołecznych,których
zpowoduwystępującychuniejuszkodzeńniemożeprzezwyciężaćwtakispo-
sób,jakinniludzie.Barierytesązwiększaneprzezdeprecjonującepostawyze
stronyspołeczeństwa”(W.Sroczyński,1995,s.47).Podobnądefinicjępodaje
T.Gałkowski(2000,s.170,por.T.Gałkowski,1997a)nosobaniepełnosprawna
jestjednostkąwpełniswychpraw,znajdującąsięwsytuacjiupośledzającejją,
stworzonejprzezbarieryśrodowiskowe,ekonomiczneispołeczne,którychnie
możetakjakinniludzieprzezwyciężaćwskutekwystępującychuniejuszkodzeń”.
Wopublikowanejw2001rokuklasyfikacjiICF(2009,s.213)nniepełno-
sprawnośćjestszerokimpojęciemobejmującymupośledzenie,ograniczenie
