Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
podkreślali,żemateriałmacierzystyglebaluwialnychmapochodzenieegzoge-
niczne,natomiastglebyzniegowytworzonepowstająinsitu.Glebatocośin-
negoniżosad.Glebarozwijasięzosadu,wosadzie,jednaknależyodróżniać
jednooddrugiego.
Procesygeologiczneiglebotwórczeprzenikająsię,działająrównoleglew
czasieiprzestrzeni,dlategoniedasięrozpatrywaćichoddzielnie[Nikiforoff
1949].Budowamorfologicznaiwłaściwościniektórychmadżuławskichwska-
zująnarównoczesnedziałanieprocesówglebotwórczychzaluwialnymi[Witek
1965].Najwłaściwszajestwięcrównoległaanalizaefektówdziałaniaobugrup
procesów,gdyżpozwalawsposóbprawidłowyinterpretowaćwłaściwościgleb
aluwialnychorazokreślićrolęczynnikówśrodowiskowychwichkształtowaniu
[Daniels2003].
Ewolucjatostopniowyrozwój,procesprzeobrażeń,zmianzachodzących
wgranicachdanejjakości.Każdytypglebyjestwynikiemstałejewolucji,októrej
treścistanowiąspecyficzneprocesyglebotwórcze,jestetapemiogniwemwse-
kwencjiprzeobrażeń.Przemianymateriałumacierzystegozachodząbezwzglę-
dunastałośćwarunkówśrodowiskowych[Strzemski1971].Najczęściejformy
prosteprzechodząwbardziejzłożone[Prusinkiewicz1994],jednakwprzypad-
kumadwystępujerównieżprzejścieodformzłożonychdoprostych,oddojrza-
łychwniedojrzałe.UwzględniatomodelewolucjiJohnsonaiWatson-Stegner
[1987],wktórympedogenezamożemiećcharakterpostępowy(progressive–
proanisotropic),jakiwsteczny(regressive–proisotropic).Wpierwszejsytua-
cjiprofilmadrozwijasięiwgłąb,ikugórze,cojestefektemglebotwórczych
przemiankolejnoodkładanychwarstwnanosu,aczynnikerozyjnymawartość
ujemną[Buol1992].Johnson[1985]określałtojakonadbudowaprzezczynniki
środowiska(developmentalupbuilding),aMcDonaldiBusacca[1990]narasta-
nie(cumulization).Wprzypadkuewolucjiwstecznej,erozjadominujenadsedy-
mentacjąiprocesamipedogenicznymi,miąższośćglebyzmniejszasię,azróżni-
cowanieprofilumaleje[JohnsoniWatson-Stegner1987,Buol1992].Każda
glebamaswójczaszerowy,punktpoczątkowegorozwoju(teoriatimezerocon-
cept),odktóregozaczynapedogenezę[Buoliin.2003].Zerowanieskalicza-
sowejdlamadjestwielokrotne[Ruhe1960,SchaetzliAnderson2009],kiedy
nowonaniesionyosadstajesiępowierzchniowąskałąmacierzystą[Gerrard
1987].Natarasachzalewowychzachodziciągłenastępstwookresówstabilnych,
zintensywnąpedogenezą,orazniestabilnych,zodkładaniemwarstwaluwiów
[Patoniin.1995].
Madytworząsięzmłodychutworówsedymentacyjnych,którenależą
główniedoholoceńskichstrukturgeomorfologicznych[Mizerski2005].Mało
precyzyjnym,aleczęstostosowanymnaświecie(Chiny,Indie,Irak,USA)jest
podziałglebaluwialnychnapodstawieichwieku.Współczesne(R-recent)
poddawanesąperiodycznymzalewomprzezwodyrzeczne,natomiaststarsze
(O-older)zróżnychpowodów,najczęściejwwynikuobwałowaniakoryt,nie
podlegająobecniezalewaniu[Garalapuriiin.1978,Boettinger2005].Dobrzań-
skiiNipanicz[1950]określalijejako„madymłode”i„stare”.Glebytypu„R”
13
