Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp◆21
łeczna”(naprzykładwpracachhistorycznychTocqueville)a),idęna-
tomiastzaSzumańską-Grossową,używającsłowanstan”
.
Tocquevilleuważa,żerównośćkondycjistanowipunktwyjścia
(faitgénérateur)dozrozumieniaczłowiekademokratycznegoitwo-
rzonychprzezniegoinstytucji20.Zadanietojestpilne,gdyżTocque-
villeniemawątpliwości,żeżyjewepoce,wktórejnwszystko,codoty-
czyludzi,zmierzakurówności”21.Niejesttotylkorównośćwobliczu
prawa;niejesttoażrównośćstanuposiadania.Liberalnepojęcie
równychmożliwościoddajeczęśćsensu,aleniecałość.Grecyużywali
określeniaisotimia-nrównośćwestymie”22;chodziprzedewszyst-
kimowyobrażenie,jakieczłowiekmaosobie.Monteskiusztłuma-
czytotak:nWłaściwy[ł]duchrówności[ł]niepoleganatym,aby
wszyscyrozkazywalilubabyniktniesłuchałrozkazów,alenatym,
abysłuchaćirozkazywaćswoimrównym”23.UpodstawTocquevil-
le)owskiegopojęciarównościjestwięcosobiste,psychologicznieumo-
cowaneprzeświadczenie,żewistociejesteśmysobierówni.
Démocratie
Stanspołeczny,którycharakteryzujerówność,Tocquevillenazywa
demokratycznym.Nieznajdziemyjednakrygorystycznejdefinicji
tegosłowawpracachautora24.nDemokracja”rozumianajakoustrój
politycznyjestdefinicjązbytwąską,byodpowiadaćznaczeniu,jakie
temuokreśleniuprzypisuje.Myślącosystemieelektoralnym,Tocque-
villepiszeodogmaciesuwerennościludu.nDemokracjastanowiosta-
niespołecznym”
,tłumaczyautor,ndogmatsuwerennościluduopra-
wiepolitycznym”25.
20
Œ2,s.3.
21
Ibidem,s.479:ntoutchercheàs’égaliserparmileshommes”
.
22
J.Schleifer,Notice,w:DeladémocratieenAmérique,Œ2,s.911.
23
Monteskiusz,Oduchupraw,przeł.T.Boy-Żeleński,Antyk,Kęty1997,s.127.
24
J.Schleiferdoliczyłsię11znaczeń,zob.J.Schleifer,TeMakingofTocqueville’s
“DemocracyinAmerica”,UniversityofNorthCarolinaPress,ChapelHill1980,
s.263-274.
25
Œ2,s.953:nLadémocratieconstituel’étatsocial;ledogmedelasouveraineté
dupeupleledroitpolitique.Cesdeuxchosesnesontpointanalogues.Ladémo-
cratieestunemanièred’êtredelasociété.Lasouverainetédupeupleuneforme
degouvernement”
.Tekstpochodzizwersjitomu1(część1,rozdział3),której
Tocquevilleniezdecydowałsięopublikować.
