Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
miotowości.Przyczynąbyłajegopokrętnarelacjawobecjęzyka.Nadświado‑
mośćubywaniarzeczywistościzeświataopanowanegoprzezznakipróbował
zdyskontowaćpodmiotowościąnaukowcausytuowanegoDnazewnątrz”
tekstuicałejrzeczywistościpisania.Taatrapapozytywistycznejnaukowości
zmuszałajednakdozredukowaniawsobieczytelnikadokonującegorzeczy‑
wistejlektury
,tzn.czytaniadokonywanegoprzezżywegoczłowieka.To,że
takimodelanalizytekstunigdyniezostałspełnionyiosobowośćbadacza
zawszeodciskałasięnajegoprocedurachbadawczych,potęgowałotylko
sprzecznośćteoriiipraktykilektury
.
TerapiąnakryzyswujęciuCalvinamiałobybyćradykalneotwarciegra‑
nicsystemu,cowjęzykuszachowejalegoriioznacza,żezapomocąszachów
wcaleniemusimygraćwszachy
.Dlaczytelnika,jakimchcebyćliteraturo‑
znawca,takieprzesunięciejestryzykowne.Alternatywa,czyraczejkonflikt,
międzyMarkiemaKubłajempolegabowiemnaodmiennymzdefiniowaniu
dynamikitekstu,którawytwarzaznaczenie.Kubłajsądził(jakznacznaczęść
nas,zawodowychbadaczyliteratury),żesenstkwiwtekścieijestwytwarzany
przezsystemkonwencjiuruchomionychprzezpisarza.Markoprzekonuje,
Ddziałającsłowami”,żesensniejestwyłącznieefektemrelacjimiędzyele‑
mentamitekstu;jesttakże,amożenadewszystko,znaczeniem,jakiemogę/
chcę(!)przypisaćokreślonemuobiektowi.Lekturarozbijaskończonośćsensu,
podobniejakliteraturanieustannierozbijaskończonośćhistorycznychform
języka.
WróćmyjeszczedodeSaussure’a.Obokanalogiijęzykaiszachówpo‑
dajeonprzykładpociąguzDGenewydoParyża,godz.8.45wieczorem”
3
.
Tożsamośćpociągujakoodrębnejjednostkikomunikacyjnejwynikazjego
miejscawsystemiekoleiszwajcarskich,wodróżnieniuodekspresuGene‑
wa—Dijon.Dlakolejarzaitypowegopasażeratak,alejużnaprzykład
Huysmanskomplikujeznaczeniejednostkiwsystemie,opisującnastępująco
dwielokomotywy:
Jednaznich,pannaCrampton,cudownablondynaowysokimgłosie,
taliimocnejismukłejzarazem,uwięzionejwjarzącymsięmiedzianymgor‑
secie,przeciągającasięmiarowoinerwowoniczymkotka,blondynastrojna
izłocista,cotrwożyswojąniezwykłągracją,kiedynapinającstalowemu‑
skuły
,wydzielaintensywniejpotzeswoichciepłychboków,wprawiawruch
olbrzymiąrozetęswegodelikatnegokołai,tchnącażyciem,rozpoczynaswój
pędnaczeleekspresówipociągów,którewjeżdżająnaprom!
Druga,pannaEngerth,brunetkamonumentalnaiposępna,okrzyki
wydajechrapliweigłuche,przysadzista,biodramaściśnięteżeliwnympan‑
cerzem,bestiamonstrualnaorozwianejgrzywieczarnegodymu,osześciu
kołach,niskich,sprzęgniętychzesobą;miażdżącatopotęga,odktórejdrży
3F.deSaUssUre:Kursjęzykoznawstwaogólnego…,s.132.
10
