Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POBÓR
21
poboru,żepolicjanieustannieurządzałaobławywokolicachPalais-Royal,LaskuBu-
lońskiegoiinnychmiejscpublicznych.Pozawschodemkraju,wszędziepełnobyło
unikającychsłużbywojskowej,aliczbazbiegówstalerosła.Wiosną1799roku
wAlpachponad10tys.rekrutówzarmiiChampionneta,wrazzkadrą,porzuciło
szeregi,szukającschronieniawgórachilasach.WdepartamencieSaône-et-Loire
uchylającychsięodpoborubyłowielu,wHaute-Loire–tysiące,natomiastwPuy-
-de-Dôme,CantalorazLozèrewydawalisięniezliczeni.Zbiegowiezdepartamentu
Haute-GaronneuciekalidoHiszpanii,zLot-et-Garonnezbieralisięwbandy,
azDordogneorganizowalisięwbataliony.Wlipcuspośróddepartamentówbelgij-
skichSambre-et-Meusedostarczyłzaledwiejednątrzeciąwymaganychrekrutów,
Jemmapes–jednąpiątą,Ourthe–mniejniżjednąszóstą,aMeuse-Inférieure–za-
ledwiejednądwunastą.Dwietrzecietych,którychudałosięwyprawićzJemma-
pes,powróciłododepartamentu.Z1200rekrutówpochodzącychzdepartamentu
Forêts,wdrodzedoTourszbiegliprawiewszyscy.Podobniebyłozpoborowymi
zdepartamentuLys.PodczasgdymiastawalońskiejakLiège,Spa,czyVervierswy-
pełniływyznaczonyimkontyngent,ze175rekrutów,prowadzonychzGandawy
doNamurnamiejscezbiórki,dotarłotylko36.Pobórwinnychregionachprzyczy-
niłsiędowzrostupoparciadlaszuanów,natomiastweFlandriispowodowałwy-
buchrewoltychłopskiej12.
Pierwszakonskrypcjazostałazatemprzeprowadzonawzbuntowanymkra-
ju,którystawiłopór.Wdodatkusłabyrządźlejązorganizował.Prawdopodob-
niepobórniezapewniłnawetjednejtrzeciejczęściżołnierzy,którychsięspo-
dziewano.WtymsamymczasieAngliazatrudniałanajemników,Austriauzu-
pełniałaswojewojskatradycyjnymsposobem,natomiastanachronicznepań-
stewkaniemieckierazsprzedawałyswoichmężczyzndowojska,ainnymra-
zemzazdrośnieichstrzegły.Stałaarmiapruskaskładałasięwówczaszposzuki-
waczyprzygódpochodzącychzczterechstronświata.Jejuzupełnieniestanowili
kantoniścimusztrowaniwiosnąprzezokreskilkutygodni13.WRosjichłopów
pańszczyźnianychporywano,anastępniewcielanodoszeregówwedługuzna-
niaorazinteresówgubernatorówprowincji.WtychokolicznościachFrancja,
pomimociągłychwojeniniedoświadczeniarekrutów,jakojedynaposiadała
armięnarodową,którejrekrutacjazostałaokreślonaprzezliteręprawa.Dzięki
temuzkażdymdniemwojnabędziesięstawałacorazbardziejsprawąnarodu.
Jegowojowniczyduchspowodujezdumiewająceskutki.
12A.Vandal,LJAvènementdeBonaparte,t.I,LaGenèseduConsulat.Brumaire.LaConstitutiondelJan
VIII,Paris1902;P.Berthezène,op.cit.;Besançonde1789à1815.JournaldeJean-EtienneLaviron,
uRevuerétrospective”,(1892);L.LanzacdeLaborie,LaDominationfrançaiseenBelgique,directoire,
consulat,empire,1795-1814,Paris1895.
13K.deSuckow,Fragmentsdemavie.D.IénaàMoscou,Paris1901.W1797naterytoriumPrus
wMarkel,bliskoElberfeld,naprzeciwkoarmiiHoche)a,działałagrupawerbownikówangielskich,
austriackichipruskich.Francuzi,którzytamtrafilibylitakdobrzetraktowani,żejużniepowrócili.
Zob.P.Girault,MesCampagnessouslaRépubliqueetlJEmpire,1791-1810,LaRochelle1884.
FryderykIIzawszemiałwszeregach30tys.Francuzów.Wlistopadzie1789,woddziałachaustriac-
kichpodBelgrademwspanialewalczyło15tys.francuskichdezerterów.Zob.Ch.deLigne,Mélanges
militaires,littérairesetsentimentaires,t.XI,LettresàEulalie,Dresden1796.
