Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZWYCIĘSKIEWOJNY
15
Pozaskłonnościądograbieży,żołnierzebyliżądnipieniędzy,któreczasemprze-
ciekałyimprzezpalce,ainnymrazemratowałyichodzguby.Wykazywalisięwielką
niezależnością,niezdyscyplinowaniemipoczuciemoderwaniaodojczyzny,która
wtedystawałasięwyrodnąmatką.Gdynadchodziłczaspoboru,dwietrzeciere-
krutówuchylałosięodsłużbywojskowej.Wczasiekampanii,połoważółtodzio-
bówzostawałanatyłachiznikałanaterenachzabudowanych.PułkownikLan-
drieuxzorganizowałoddziałwybornychstrzelców,którydumnieprezentowałsię
wmundurachkrocząculicamimiastpołudniowejFrancji4.Bylitonajprawdziwsi
sankiuloci.Choćschludnieubrani,potrafilibyćtwardzi,chociażbywgębie.Ich
liczbanieprzekraczała1800ludzi.PoprzejściuprzezmostnarzeceVarpozostało
ichtylko450.Coignetzostałwcielonydobatalionupodobniejaksetkiinnychpo-
borowych:uNiebyłodyscypliny,botakdziałałarewolucja.Iwoczachpołowy
znichwszystkobyłowporządku.Wyznaczonopiętnaściedninadołączeniedo
batalionu,wprzeciwnymraziezostawałosięuznanymzadezertera.Spóźnialscy
bylidoprowadzaniprzezżandarmówitakbatalion,czasemnawetniekompletny,
zaczynałistnieć”
.Odseparowaneodswychrodzin,zagubionedzieciwydanenapa-
stwęwroga,wobliczubezdusznejdyscyplinyskłaniałysiędoucieczkiwczasie
przekraczaniagranicpaństwa.NadRenemstrzelcyprzechodziliuprzeglądczysto-
ścitakczęsto,żeabydobrzewyczyścićswojeoporządzenie,musieliprzekupićgran-
gardęglinądorobieniafajek”5.Sierżant,któryprzeszedłzbroniąiwyposażeniem
nastronęaustriackąudałpretekstdodezercji.Ztegopowodu11.pułkpiechoty
lekkiejstracił50dobrychżołnierzy”
.Wzwiązkuztympułkzostałwycofanydo
DoubsiGórnejSaony6.Kiedywojskostawałotwarząwtwarzzprzeciwnikiem
znikałakpiarskamina.Kilkarazyudochodzimiędzystronamidozawarciacichego
pokoju,którypozwalałchoćnachwilęcieszyćsięwspólnymspotkaniem”
.Wedety
ipatrolebiesiadowałyrazemstukającsięszklaneczkamiiprzyjacielskoprzekazując
sobiefajkinabitetytoniem.Potemwracałynaswojepozycjeikontynuowałypoje-
dynczestarciabardziejprzypominającerycerskiepojedynkiwczasieturniejów,niż
śmiertelneatakiprawdziwejwojny.NiedbającoprawoRepublikioficerowiepo-
dejmowaliwyrzutkówwprzygranicznychgarnizonach.CizHuningueprzyjmo-
waliemigrantówzBazyleiizarównowtrakciekampanii,jakipobitwie,staralisię
pozostaćdlanichserdecznymi7.
4uWybornychstrzelców”wtymkontekścienieoznaczarzeczjasnastrzelcówwyborowych.Taki
terminwtymokresienieistniał.Autorprawdopodobniemiałnamyśliwyglądiogólnąprezencję
oddziału,aniejegowyszkoleniepodwzględemmożliwościprowadzeniawyjątkowocelnegoognia.
Oddziałylekkiejpiechotycharakteryzowałysięniecolepsząmusztrąwzakresiewalkiwszykuroz-
proszonym,aczkolwiekmogłotobardziejwynikaćzchęciżołnierzydowalkiwtyralierzeibraku
umiejętnościporuszaniasięwlinii-rzeczdośćnagminnawwojskachrewolucyjnych[M.P.].
5Grangarda-najsilniejszaczęśćstrażypilnującychobozówwojskowychwczasiemarszunaterenie
wroga.Całośćskładałasięztrzechczęści:najbardziejwysuniętychplacówekzwanychwedetami
(vedettes),którejakopierwszealarmowałyozbliżającymsięwojskunieprzyjaciela,wspierającejich
niecoztyłumałejstraży(petitgarde-brakodpowiednikawjęzykupolskim),składającejsięzpod-
oficeraikilkużołnierzyoraznajsilniejszegooddziałuzwanegograngardą(grangarde),czylidosłow-
niewielkąstrażąwsilekompaniilubsekcji(wpiechocie)[M.P.].
6SątodepartamentyprzygranicyzeSzwajcariąwregionieFranche-Comté[M.P.].
7J.R.Coignet,AuxVieuxdelavieille!SouvenirsdeJean-RochCoignet,soldatdela96edemi-brigadeiii,
