Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZWYCIĘSKIEWOJNY
17
byłCoignet,tofakt,żejegodowódcagenerałChambarlhacuzarządziłobozo-
waniewwinoroślach”nieopodalCorbeil,zamiastzatrzymaćsięwmieścieAu-
xerre,gdziemieszkańcychętnieudzielaliżołnierzomgościny.Generałzaśwy-
prowadziłichzamiasto,odesłałfurmankizesłomą,któremuzaproponowano,
ażołnierzemieliuspalićtyczkiogrodoweiściąćtopole”
.Wiadomośćotych
zniszczeniachdotarładoParyża.Opiniapublicznabyłaporuszona.Byzałago-
dzićskutkiBonapartenapisałdoMareta:uPółbrygady,któreopuściłyParyż
dopuściłysiękilkuekscesówizebrałysięnadnimiczarnechmury.Pragnę,
żebyprzypomniałimPanodobrymprowadzeniusię,któremiałomiejsce
wDijon”12.Alenietylkooneprzysparzałyproblemów.Nadchodzącewpo-
śpiechuzzachodupółbrygadyrobiłypodwójneetapy13itrzebabyłounakar-
mićjepodwójnymiracjamiżywnościitraktowaćtak,jakbyspędziłytudwa
dni”
.Aleracjibyłoniewiele,dlategonapostojachżołnierzeniedostawalicałe-
goprowiantu.Wzwiązkuztymgrabieżemiałymiejscenacałejdrodzeprze-
marszu.NawetgidowieKonsula,żołnierzedoświadczeniidoborowidopuścili
sięwAvalontychhaniebnychwystępków14.Nazajutrzzjawiłsiękomisarz,któ-
remudowódcagidówEugeniuszdeBeauharnaisobiecałsowitewynagrodze-
niezapowstałezniszczenia.JednakzamiastgotówkiEugeniuszgroziprzyby-
szowikuląwłeb.Burgundczykwyciągapistoletiripostuje:uProszę,otomoja
odpowiedź”
.Ostatecznieodszkodowaniezostałowypłacone,aniedługopo-
temkomisarzzostałodwołanyzestanowiska15.
PodczasgdywGenuioblężeniżołnierzeuznajdowaliprzyjemnośćwmłóce-
niusłomyprzeznaczonejdoszpitala”iuwspomaganiusię”winem,któregobyło
poddostatkiem,nadrodzedoPrzełęczyŚwiętegoBernardagrabieżenieusta-
wały.Przypadkibrakudyscypliny,któreniepodlegałyżadnejkarze,dawały
osobieznać.uRabusieChambarlhaca”niepałalimiłościądoswojegodowód-
cy,którynieobozowałznimi.Wtrakciegórskiejprzeprawyjedenzkanonie-
rów,którydbałoswojedziała,radziłmuuważaćnaśmierćzkażdejstrony.Pod
Marengotenobłudnikzniknąłjaktylkopadłypierwszestrzały,wzwiązku
zczymnazajutrzżołnierzedalidoniegoognia16.
12Dzienneetapydlatejdywizjiwynosiłyśrednioponad26km.MimotegowojskoChambarlhaca
straciłowmaruderachzaledwie3,7%swojegostanuwczasiemarszudoDijon.Wczasieprzeglądu,
którymiałtammiejsceNapoleonstwierdził,żeżołnierzebylikiepskoumundurowani,aczęściznich
brakowałobutów[M.P.].
13Etapmarszowy[D.M.].
14Bylitożołnierze,którzystalisiępotemtrzonempułkustrzelcówkonnychgwardii,jednejznajstar-
szychformacjigwardyjskich,którejmundurNapoleonnajczęściejzakładał[M.P.].
15J.R.Coignet,op.cit.;S.deGirardin,MémoiresdeSiGirardin,Paris1834.
16J.R.Coignet,op.cit.,J.B.A.MarcellinedeMarbot,MémoiresduGénéralBondeMarbot,Paris1892;
G.Steigler,LeMaréchalOudinotiii,Paris1894;P.Thiebault,MémoiresdugénéralBonThiébault,Paris
1895.Strzelaładoniego96.półbrygada.Niezmieniatofaktu,żedywizjastawałabardzodzielnie,
walczącnapierwszejliniiodpoczątkubitwy.Następnegodnia,kiedytopokazałsięjejdowódca,
rozdanopomiędzyżołnierzy15sztukbronihonorowej,którabyławpewnymsensiepoprzednikiem
LegiiHonorowej.Chambarlhaczostałprzeniesionynastanowiskonatyłach,aw1811rokuotrzymał
tytułbarona.Napoleonwolałpamiętaćjegopostawęzkampaniiwłoskiejw1796roku[M.P.].
