Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Drzeworodowepierwotniaków
definicjęzwierzęcia,przedmiotemzoologiibyły-
byameby,wszystkiewiciowcebezchloroplastów
iorzęski.Wiemyjednak,żechloroplastyzanikały
wwieluliniachewolucyjnychniezależnie.Nawetbli-
skospokrewnionegatunkimogąmiećchloroplasty
lubichniemieć.Trzebazatemznaleźćinnekryte-
riumpozwalającenaodróżnienieroślinodzwierząt.
Byprzeprowadzićtorozumowanie
precyzyjnie,wypadałobydotrzeć
dowspólnegoprzodkaroślin
izwierząt.Możnabywów-
czasstwierdzić,cotakiego
wydarzyłosięwewolucji
jegopotomków,żejeden
zapoczątkowałświat
zwierząt,adrugidałpo-
czątekroślinom.
Wspólnaewolucja
-odpowstaniażycia
porozdzieleniedróg
roślinizwierząt-prze-
biegaładługo.Zapewne
napoczątkubyłytoorga-
nizmypodobnedobakterii,
choćwątpliwe,byktórekol-
wiekzichdzisiejszychgrup
przechowałyrzeczywistecechynaj-
bardziejpierwotne.Raczejwtórniesiędoprzodków
upodobniły.Niewiemyjednakdodzisiaj,którezich
cechsąprzejawemdawnościpochodzenia.Najbar-
dziejwiarygodnajesttezaopierwotnym-zarówno
podwzględemanatomicznym,jakifizjologicznym
-charakterzedzisiejszychsinic,tobowiemwłaśnie
ichskamieniałeszczątkilicząceniemal2mldlatsą
najstarszymi,jakieznaleziononaZiemi.Byćmoże
kolejnestadiumewolucjiprzypominałokrasnoro-
sty,owystępowaniuudokumentowanymod1,2mld
lat.Organizmyteniemająstadiówrozwojowych
zdolnychdosamodzielnegoporuszaniasię,aich
chloroplastysąbardzopodobnedokomóreksinic.
Skorozarównorośliny,jakizwierzętamająstadia
obdarzonezdolnościąruchu,którychurządzeniem
napędowymjestwić,tomożnasądzić,żeostatnim
wspólnymprzodkiemzwierzątiroślinnaczynio-
wychbyłprzedstawicielwiciowców.Ówwspólny
przodekmiałłuskinietylkonapowierzchniko-
mórki,lecztakżenawici.Łuskitesąhomologicz-
nedomastigonem(włoskównapowierzchniwici
niektórychwiciowcówiglonów)ipodobniejakone
formująsięwpęcherzykachaparatuGolgiego.
Wciążjednakniejestjasne,czyprzodekzwie-
rząt-opróczchlorofilua-miałrównieżchlorofilc
(takjakbruzdniceizłotowiciowce)czyraczejb(tak
jakeuglenyizielenice).Chlorofilbwystępujetylko
uorganizmówjądrowych(eukariotów),których
11
Pokrewieństwaglonówzielonych.Najpierwotniejszymdzisiejszymprzedstawi-
cielemgałęziwłaściwychzielenicjestNephroselmis-narycinie:komórkawprze-
krojupodłużnymipokrytałuskamiwić(zdjęcieztransmisyjnegomikroskopu
elektronowego).Mesostigma,ukazanawprzekrojupoprzecznymipodłużnym
jestbliższagałęziramienic.Najniższeodgałęzieniewskazujepokrewnągrupę
zewnętrzną.Czerwonączcionkąpodanoinnowacjeewolucyjne(apomorfie)
okluczowymznaczeniudlabiologiicharakteryzującychsięnimigruporga-
nizmów.Półkolisteliniewyznaczajągranicejednostekczasugeologicznego,
wktórychnastąpiłoistotneróżnicowaniegrupy
ewolucjaprzebiegaławatmosferzetlenowejpowsta-
łejdziękiaktywnościsinic.Stosowniedotychwa-
runkówchlorofilbmapodstawnikaldehydowy,anie
metylowy,wporfirynowejczęścicząsteczki.Skut-
kiemtakiegoprzekształceniastrukturychemicznej
jestzmianazakresupochłanianegopromieniowania
słonecznego,uzupełniającawzględemchlorofilua.
Organizmywyposażonewtedwarodzajechlorofilu
znacznieskuteczniejwykorzystująenergięsłońca.
Dalsząmodyfikacjąstrukturybyłautrataprzez
nieDogonka”fityluwcząsteczkachchlorofiluc,
conieznaczniezmienia-wstosunkudochlorofi-
lub-spektrumpochłanianegoświatła.Struktura
barwnikówfotosyntetycznychjesttakważnadla
funkcjonowaniawyposażonychwnieorganizmów,
żedobórnaturalnyustabilizowałjąnamiliardylat.
Dziękitemusądobrymwskaźnikiempozwalającym
naodróżnieniegłównychgrupświataorganizmów
fotosyntetyzujących.Wśródnich-gałęziewolucyj-
nejroślinlądowych,którychreliktemzpradawnych
czasówsąwystępującedodziśpowszechniewwo-
dachsłodkichjednokomórkowezielenice.
