Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Zoologia.Różnorodnośćipokrewieństwazwierząt
Występowaniechlorofilub
(opróczodziedziczonegoposi-
nicach-imożekrasnorostach-
chlorofilua)wskazujenabliskie
pokrewieństwozpierwowzorem
wiciowcadzisiejszychzielonych
wiciowców,wydzielanychwgru-
pę(klasę)Prasinophyceae.Taki
samzestawbarwnikówmają
równieżeugleny,ale(jaksię
przekonamypóźniej)pewna
swoistośćbudowyichchloro-
plastówwskazujenadośćzawiłą
ewolucję.Pierwotnącechąchlo-
roplastówzielonychwiciowców
jestrównieżichpodwójnabłona
zewnętrzna,takajakukrasnorostów,orazpodwój-
nawićzłuskaminapowierzchniniewieleróżnią-
cymisięodłusekpokrywającychcałąkomórkę.
Wtrakciespokojnegopływaniaobiewiciwykonu-
jąwłaściwerzęskomruchyundulacyjnewjednej
płaszczyźnie,skierowanesymetryczniekubokom
komórki.Wczasieucieczki,takjakuinnychwiciow-
ców,obiewicidziałajązgodnieskierowanedotyłu.
Utychgatunków,uktórychłuskinawiciprzyjmu-
jąkształtwłosków(mastigonem),układająsięone
wdwawzdłużnerzędy.Stabilnąewolucyjniecechą
pierwotnycheukariotówjestkształtwewnętrznych
wypustekbłony(cristae)mitochondriów.Uzielenic
mająonekształtrurkowaty(cristaetubularne).
Glonyzielone
Kształtmitochondrialnychcristae
typowydlaróżnychgrupeukariotów:
tubularnezielenic,dyskowateeuglen
ipłaskiezwierząt(naprzykładzie
ssaka)
Podstawowerodzajechlorofilu
Komórkipopodzialemitotycznymmogąalbo
zupełniesięrozdzielać,albopozostawaćwkon-
takciepowiązanewydzieliną(śluzemlubsztywną
ścianąkomórkową).Nicwięcdziwnego,żewieloko-
mórkowośćjestformąorganizacji,którapojawiała
sięwewolucjisetkirazy.Sposóbtworzeniakulistych
koloniitoczkaVolvoxprzypominarozwójzarodkowy
gąbek(zwynicowaniempierwotniepowstającejkuli
owiciachskierowanychdownętrza).Zpewnością
niejesttoprzejawhomologii,odmienniebowiem
niżuzwierzątkomórkitoczkaniewykonujążad-
nychruchówpełzakowatychpodczasinwaginacji.
Powiązanedługimiwypustkamiiluźnoroz-
mieszczonenapowierzchnikulikomórkimikro-
skopijnychtoczkówniezasłaniająsobienawzajem
światła.Większośćzielenicmajednakformękolonii
oznaczniekorzystniejszymdlaautotrofówstosun-
kupowierzchnidoobjętości.Spośródnichramie-
nicesąnajbliższegłównegoszlakuprowadzącego
doroślinlądowych.
Ramienice(klasaCharophyceae)odziedziczyły
poprzodkachzielenicachswoistysposóbformo-
waniaścianykomórkowejpodczasrozdzielania
siękomórek.Nowaściana(fragmoplast)powstaje
wpęcherzykachbłonykomórkowejodśrodkadzie-
lącejsiękomórki,anieodjejobrzeża,jakuinnych
organizmów.Łatwoznaleźćprzyczynętejodmien-
ności,bomaonasensfunkcjonalny.Podziałko-
mórekroślinlądowychotoczonychsztywnąścianą
komórkowąniemógłbysięprzecieżodbywaćna
takiejzasadziejakpodziałkomórekzwierzęcych:
przezskurczaktyno-miozynowegopierścieniaza-
ciskającegobłonękomórkowąwstrefierównikowej.
Rozrastającsięodśrodka,fragmoplastłączysię
wkońcuzzewnętrznąścianąkomórki.
Plemnikramienicmacharakterystyczneosio-
wezgrupowaniemikrotubulcytoszkieletu.Jestono
swoistedlapaprotników,wątrobowcówiramienic
orazwskazujenapokrewieństwotychroślin,aza-
temnapochodzenieroślinlądowychodwodnych
ramienic.Podobnyszkieletwystępujerównież
uniektórycheuglen.
Podobieństwaiodmiennościmająbardzoróż-
nąwagę.Przykłademanalogii,anie-jakmogłoby
sięwydawać-homologii,jestpodobnyprzebieg
podziałujądrakomórkowegourośliniuzwierząt
wielokomórkowych.Odmiennieodpozostałych
organizmóweukariotycznychbłonajądrowaulega
unichdezintegracjinaczaspodziału.Wrzeciono
jestotwarte,ajegomikrotubulełącząsiębezpo-
średniozespecyficznymimiejscaminachromo-
somach(kinetochorami).Otym,żejesttotylko
analogia,świadczypodziałjądrabezzanikubłony
ugrzybówipierwotniaków,zktórychwywodząsię
roślinyizwierzęta.
