Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
SławomirGodek
hojnąrękąrównieżnastępcycarycy-PawełIiAleksanderI4.Niebyło
tooczywiścieżadnąosobliwościączyekskluzywnąkoncesją,odrębnymi
prawamicieszyłysiębowiemwRosjim.in.pobliskiegubernieostzejskie,
czylinadbałtyckie(liwońska,kurlandzka,estlandzka),orazmałorosyjskie
(czernihowskaipołtawska).Wwynikuprzemianpolitycznychiustrojowych
okapitalnymznaczeniurealizowanegoprzezlataunifikacyjnegokursu
Katarzynywstosunkudopolskichnabytków(odwróconegocoprawda
4ObozrienijeistoriczeskichswiedienijosostawleniiSwodamiestnychzakonow
Zapadnychgubernij,wyd.M.J.Pergament,A.E.Nolde,SanktPetersburg1910,s.30
in.Chybanajczęściejwźródłachiliteraturzewymienianesąukazyz12XII1796r.
(Imiennyj,dannyjSenatu-Onowomrazdieleniigosudarstwanagubernii,nPołnoje
SobranijeZakonowRossijskojImpieriis1649goda”[dalejPSZ],Petersburg1830,t.24,
nr17634,s.229-230)orazz9IX1801r.(Imiennyj,dannyjSenatu-Owozstanowlenii
piatigubernijiopodczinieniipogranicznychgubernijwojennymgubernatoram),PSZ,
t.26,nr20004,s.775-778).Aktyprawnepodawanesąwniniejszymtekściewedług
kalendarzajuliańskiego.Zob.teżnotatkęzwyszczególnieniemukazów,nktórymipra-
wawłasnedlaLitwydarowane”(BN,IV8681,Ukazy,którymiprawawłasnedlaLitwy
darowane,b.d.,k.108,rkps).Aktytebyłyprzypominaneprzezsądy.Np.sądpodko-
morskipow.rówieńskiegowgub.wołyńskiej,rozpatrującnagrunciesprawęmiędzy
RadziwiłłamiiLenkiewiczamiw1823r.(dekretodczytanostronom13września,za-
pewnev.s.),wskazał,żenukazyNajwyższe,mianowicie1796rokudnia12grudnia
i1801dnia9wrześniawypadłeipocałymImperiumdlawiadomościpowszechnej
ogłoszone,wszystkieprawapolskiedlaguberniodPolskidoRosjiinkorporowanych
wcałejsilezachowały,aukazyrównieNajwyższe:1798rokudnia14stycznia,1800
dnia19aprilis,1815dnia12septembrisi1816dnia6czerwcawypadłe,takożpodług
prawpolskichwguberniachodPolskidoRosjiprzyłączonychwszystkiesprawysądzić
każą”.Niecodalejczytamywwywodziekomornika,żenUkazRządzącegoSenatu
wsprawieJWW.WorcellazJWW.Krasickimiroku1801dnia19czerwcaSądowi
GłównemuKijowskiemunadesłany,jakotylkowjednejsprawieidojednejguberni
zapadły,Najwyższąwoląniekonfirmowanyipowszystkichguberniach(dlawiado-
mości,iżjestprawemkrajowym)nierozesłany,ukazomlat1796dnia12decembris,
1801dnia9septembris,którymiwprowincjachodPolskiprzyłączonychprawapolskie
wcałejsileimocysązachowane,niemniejukazompodobnieżNajwyższymlat1798
dnia14stycznia,1800dnia19aprilis,1815dnia12septembrisi1816dnia6czerwca
wguberniachodPolskiprzyłączonychsądzićsiępodługprawpolskichdozwalającym,
przeciwićsięniemoże”(BibliotekaPAN-PAU[Kraków],3121,Papierymajątkowe
iprocesoweLenkiewiczówwsprawachzRadziwiłłamizlat1578-1860,k.209,270,
rkps[czterechostatnichukazówniemapodwymienionymidatamiwPSZ]).Zob.też
BUW,2409(nr1),[J.Jaroszewicz],Treśćwykładanejnaukiprawacywilnego,którym
sięrządząprowincjeodPolskidoRosjiwcielone,podługskryptuzr.1830,k.2,rkps;
A.Korowicki,Procescywilnylitewski,Wilno1826,s.3.
