Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
•
BarbaraOczkowa
języków”,jestrezultatemideologicznychipolitycznychuwarunkowań,które,znaukowego,
językoznawczegopunktuwidzenia,sąbezwartościowe10.
Występującywtekścieterminserbsko-chorwackiwpraktyceHaskiegoTry-
bunałunosinazwęBCS:Bosnian-Croatian-Serbian(BHSjezik:bosanski-hrvat-
ski-srpski).Pomijając„lingwistyczną”częśćuzasadnienia,napostawiektórej
notabenedoserbsko-chorwackiegomożnabyzaliczyćipozostałejęzykipołu-
dniowosłowiańskie,zdziwieniebudzinegowanieistnieniajęzykówuznanych
wkonstytucjachkrajowychorazwpisanychnalistęjęzyków.Oświadczeniewyda-
neprzezinstytucję,zurzęduzobowiązanądoprzestrzeganiaprawa,możnauznać
nietylezaskrajnyprzejawupolitycznieniaproblematykijęzykowej,cowręczza
politykierstwolubwyrazlingwistyczno-prawnejignorancji.
Jakbynaprzekórargumentomogenetycznejwspólnocie
Jednązewspółczesnychcechkulturypolitycznejwkrajachpostkomunistycznychpo-
wstałychnatereniebyłejJugosławiijeststawianienapiedestalejęzykajakofundamentu
tożsamościnarodowej.Wedługelitypolitycznejikulturalnejtychpaństwjęzykświadczy
oodrębnościkulturowej,toteżudowadniającprawomocnośćniezależnościpolitycznej
ipaństwowej,przedewszystkimsięgasiępotenargument.Istnieniejednegojęzyka,wspól-
negodlaSerbów,Czarnogórców,ChorwatówiBośniaków,nieprzeszkodziło‘narodowym
pracownikomjęzyka,skonstruowaćtrzechosobnychnarodowychidiomów,anahoryzon-
ciejestczwarty,czarnogórski.Jawnewychwalaniejęzykaiwynoszeniegonanajwyższe
szczytyjako‘świętościnarodowej,służywtychpaństwachrównieżlegitymizacjinowego
wewnętrznegosystemupolitycznego,takiego,wktórymwładzęzdobywasięistrzeżejej
wimięetniczniezorientowanegonarodu,aduchtegonarodukryjesięiwyrażawkulturze,
zwłaszczawjęzykunarodowym11.
Językwysuwasięnapierwszemiejscewpatriotyczno-tożsamościowymdys-
kursiefunkcjonującymwkrajachpostjugosłowiańskich.Możnanawetmówić
opowstaniumitujęzykanarodowego.Wartościsymboliczne,któreonreprezen-
tuje,jednocząiumacniająposługującysięnimnaród.Posiadajątakżeszczególną
mocsprawcząwkształtowaniuświadomościspołecznejswoichużytkowników12.
Tymsamymnowyrozdziałwhistoriijęzykównależącychniegdyśdoserbsko-
-chorwackiegocharakteryzujesięniewątpliwiezwrotemkukryteriumsocjoling-
wistycznemu.
Zmianywśródjęzykówwschodniosłowiańskichobjęłyjęzykibiałoruski
iukraiński,któreprzyjęłynowąfunkcjęjęzykówpaństwowych.Nalistęnowych
językówzostałtakżewpisanykolejnynowyjęzyk–rusiński.Jestonklasyfikowany
jakomikrojęzykliteracki.Wodróżnieniuodklasycznejdefinicjijęzykaliterackie-
10Cyt.za:M.Grćević,Poteśkoćeupriznavanjuhrvatskogajezikauinozemstvu,„Jezik”(Zagreb)
2008,r.55,s.190–191.
11I.Čolović,Bałkany–terrorkultury,przeł.M.Petryńska,Wołowiec2007,s.33.
12Szerzejotymzob.B.Oczkowa,Mitijęzyk.Jak/czyjęzykoznawstwomożekształtowaćświado-
mośćpolitycznąispołeczną,[w:]Kulturysłowiańskiemiędzypostkomunizmemapostmodernizmem
1989–2004,red.M.Dąbrowska-Partyka,Kraków2009,s.295–306.
