Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Anglikówbiegrzekicelowozmieniono,akorytooddalonoodmurów
iprzesuniętowkierunkuwschodnim.Działaniatepodyktowanebyłyprzede
wszystkimracjąstanu–AnglikomchodziłooumniejszenierangiCzerwonego
Fortu,postrzeganegoprzezIndusówjakosymbolrodzimejwładzycesarskiej.
SamegocesarzazesłanodoBirmy,dopływwodyzJamunydootaczającejfort
fosyograniczono,mieszkańcówfortuwysiedlono,większośćzabudowań
pałacowychwysadzonowpowietrze,byzrobićmiejscenakoszary,awforcie
ulokowanowojskabrytyjskie.Wschodniemuryfortupozbawionoochronyrzeki,
zmieniającjejbieg,astarymkorytempoprowadzonodrogę,któraidziśbiegnie
podsamymimuramiizwiesięRingRoad(Obwodnica).Wszystkieteposunięcia
nieujarzmiłyjednaksamejrzeki.Nadal,takjakidawniej,potrafiłasię
zbuntowaćiwystąpićzbrzegów.NiezapominaliotymnigdymieszkańcyDelhi
iztegowzględunadrzecznerezydencjeiświątyniewewzniesionej
naprzełomieXIXiXXwiekudzielnicyCivilLines,pierwszejpołożonejpoza
muramimiastaicałkowiciezdanejnakaprysyrzeki,wybudowano
nakilkumetrowejwysokościmurowanychtarasach.Przydająsięoneiteraz,
ponieważpoprzekroczeniupewnegopoziomuwodaJamunywpływa
dokanałówściekowych,przedostajesiępodobwodnicą,zatapiadrogi
dojazdowe,wpływadopiwnicizalewaparterydomówmieszkalnych.Powtarza
siętomimowieloletnichróburegulowaniarzeki.Wprawdzieniezmieniaonajuż
swojegokorytawtakdrastycznysposóbjakdawniej,alenadalpotrafizagrozić
miastu.
Obieczęścimiasta,zachodniaiwschodnia,spiętesąklamramijedenastu
mostów.Sąto,idącodpółnocy:1)mostiśluzawWazirabadzie;2)stosunkowo
nowy,bopochodzącyzlat80.ubiegłegostulecia,mostusytuowany
naprzeciwkogłównejstacjiautobusowejprzyBramieKaszmirskieji,zarazobok,
3)most,którymbiegnieanadziemnegometra;dalej,4)staryżelaznymost,
któregogórnakondygnacjaprzeznaczonajestdlakolei,adolnadlaruchu
pieszegoizmotoryzowanego,oraz5)leżącykilkasetmetrówponiżejnajnowszy
moststolicy,oddanydoużytkuzaledwiewpołowie2008roku.Tenostatni
powstałwmiejscu,gdziejeszczedoniedawnafunkcjonowałmostpontonowy,
przeznaczonydlalekkiegoruchuzmotoryzowanegoorazrowerzystów.Mieścił
sięwokolicach,gdzieiwczasachśredniowieczabudowanomostydla
przeprawyarmiicesarskiej,opierającjenazwiązanychrazemłodziach.Bywało,
żeprzednadejściemmonsunuipodniesieniemsiępoziomuwodymost
pontonowyrozmontowywano.Wczasiepowodzizamkniętydlaruchubywa
częstostarymostkolejowy,wpobliżuktóregomieścisięstacjagospodarki
wodnej,gdzieprzeprowadzasięoficjalnepomiarystanuwodywstolicy.
Dalej,napołudnieodnowegomostuimauzoleumGandhiego,wznosząsię
kolejnemostystolicy:6)ITOBridge(odwydziałuskarbowego–IncomeTax
Office.któryznajdujesicwpobliżu).kilkalattemuposzerzony;7)nowymost
kolejowy;8)mostNizamuddini9)jeszczenowszy,bootwartyzaledwieprzed
paromalaty,mostzwanyNoidaBridge;oraz10)mostiśluzaMadanpurKhadar,
kołoKalindiKuńdźu.Ponadtowmaju2009rokuukończonobudowę11)mostu
nanowejliniimetra,którapołączyłacentrummiastazdzielnicamiAnandWihar
iNoida(NewOkhlaIndustrialDevelopmentAuthority).Rozpoczętorównież
przebudowęmostuprzyśluziewWazirabadzie,któryoddawnapękawszwach,
jakożetędywłaśnieprowadzigłównatrasałączącaPendżabzestanamiUttar
Pradeś,BiharemiBengalemZachodnim.
Wazirabad,gdziemieścisięśluza,byłjeszczedoniedawnamałą,senną
osadąwyznaczającąpółnocnegranicemiasta.Dalejciągnęłysiętereny
uprawne,niewielkiewioskiiprzysiółkirybackie.Mułrzekinawoziłpola,
naktórychwlecie,przednastaniemporydeszczowej,rosłyarbuzy,melony,
