Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nr213,30kwietnia1950
Badaniahistoryczne
niesąszaszłykiem
Schorzeniapublikacjihistorycznych:
a)anachronizm,b)liryzacja,c)monizm
OperetkaOffenbachaPięknaHelenaczyOrfeuszwpiekle,ko-
mizmtychoperetekpoleganaanachronizmiehistorycznym.Gdy
poprzeztłumbogówibogińprzepychasięaustriackilejtnant„od
ułanów”wczerwonychspodniachiniebieskiejkurtce,toefekt
komiczny,którytenwidokwywołuje,poleganaanachronizmie
historycznym,napomieszczeniuoboksiebienajednejscenie
dwóchepok,oddzielonychdwomatysiącamilat.Historykpopeł-
niającyanachronizmywtłumaczeniachbiegudziejówjestmniej
zabawny,leczzatoszkodliwszy,gdyżtworzyteoriebzdurne,
utrudniającenamzrozumieniehistorii.
Wdziełachjednegopoważnegoprofesorahistoriioraz
publikacjachwielupublicystów,miłującychdziejeojczyste(nie-
bezpiecznyrodzajludzipióra),spotykamsięztezą,żeuPolaków
XIwieku,zaBolesławaKrzywoustegoiwcześniej,znać„parcie
kumorzu”.Wszystkowtakimpoglądziejestanachroniczne,za-
czynającnawetodokreślenia„PolakówXIwieku”.Krzywousty
walczyłzPomorzanami;załóżmy,żebyłatopolitykaimperia-
listycznadążącadorozszerzeniaterytorium,aleniedlatego,by
Pomorzeotwierałomumorzeczystycznośćzmorzem.Czegóż
bowiemKrzywoustyiwojownicyzjegodrużynmoglioczekiwać
odmorza?Kostiumówkąpielowychwtedynieznano,jakrównież
rozkoszyplażowania;rybmianopoddostatkiemwwodachsłod-
7
