Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
JarosławKita,MariaKorybut-Marciniak
kulturowychorazprzestrzeniżycia,którepozostawaływcieniu.Przedmioty
otaczająceczłowiekamożnaanalizowaćprzezpryzmatichużyteczności,
typologii,genezy,zasięguterytorialnego.Tradycyjnebadaniakulturymate-
rialnejgubiłyczęstokontekstspołecznyartefaktów.Wartoprzyjrzećsięich
roliwszerszejperspektywie.Zpozorubezgłośneprzedmioty,gromadzone
wciągużycia,otaczająceczłowieka,selekcjonowane,chronione,odrzuca-
ne,stanowiązwierciadło,któreprzyodpowiednimzestawiepytań,potrafi
przemówić.Światrzeczyotaczającychczłowiekaodzwierciedlarealiajego
codziennejegzystencji,jegomentalność,standardżycia,wyznawanewar-
tości,upodobaniaestetyczne,więzirodzinne,charaktercodziennychzajęć,
sposobyspędzaniawolnegoczasu,przynależnośćgrupową,stosunekdo
mody,religii,przemiancywilizacyjnych.
Whumanistycznymdyskursienaukowymwlatach90.XXw.pojawiłasię
tendencjazwrotukumaterialności.Powrótdorzeczystanowiłalternatywę
wobectradycyjnegopodejściawbadaniachhumanistycznych.Postawienie
napierwszymplanieprzedmiotówpozwoliłonainterpretacjeświataczło-
wieka,stwarzającnowąperspektywę2.Nagruncieantropologiizrodziłsię
nurtΠbiografiirzeczy”.Życiorysyrzeczybyłypoddawaneobserwacjiantro-
pologicznejiarcheologicznej.Badanoznaczeniaifunkcjerzeczyorazkra-
jobrazówkulturowychwichpierwotnymkontekściekulturowym,atakże
analizowanobiografiewperspektywieichdługiegotrwania3.
Prezentowanamonografiawieloautorskajestpróbąimplikacjikoncep-
cjizwrotukurzeczomwbadaniachnażyciemprywatnymspołeczeństwa
polskiegowdługimXIXstuleciu.Autorzyposzczególnychrozdziałówskon-
centrowalisięnaśrodowiskumaterialnym,wktórymupływałożyciePola-
kówzróżnychgrupspołecznychiśrodowisknaziemiachposzczególnych
zaborów,naemigracjiinasyberyjskimzesłaniu.Historiażyciaprywatnego
wsposóbszczególnyuprawniabadaczydoogląduminionejrzeczywistości
przezpryzmatrzeczy,którewypełniałyprzestrzeniemiast,wsi,domów,po-
koi,miejsctymczasowegopobytu.Nadawaneprzedmiotomznaczenia,ich
rolawcodzienności,Πintymnezwiązki”człowiekazrzeczami,atakżewy-
tworymaterialneludziepoki,pozwalająnagłębszezrozumienieprzeszło-
ści.Postrzeganieepokipoprzezmaterialnereliktywskrzeszadożycialudzi,
2E.Domańska,Historieniekonwencjonalne.Refleksjaoprzeszłościwnowejhumanistyce,
Poznań2005;Rzeczyiludzie.Humanistykawobecmaterialności,red.J.Kowalewski,W.Piasek,
M.Śliwa,Olsztyn-Toruń2008.
3I.Kopytoff,Kulturowabiografiarzeczy.Utowarowieniejakoproces,[w:]Badaniekultury.
Elementyteoriiantropologicznej,wyborudokonaliM.Kempny,E.Nowicka,Warszawa2005,
s.249-274;D.Kobiałka,Biografiarzeczyjakosposóbinterpretowaniaroliiznaczeniadziedzic-
twa,[w:]Zrzekąwtle.BiografiaŚluzyKatedralnej/FramedbytheRiver.TheBiographyofthe
CathedralLock,red.M.Kępski,Poznań2015,s.44-49.
