Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LudwikWołowski(1810-1876):potomekEliszySzora…
Towolnośćjestnajwiększądźwigniąprodukcji,wolnośćprzemysłu,wspoma-
ganaprzezswobodęobrotuziemią;wmniejniżpółwiekupodwoiładochód
narodowy,pozwoliłanamnawalkęgigantówzniemalcałąEuropą,zabez-
pieczyłapotrzebyRepubliki,wojnyCesarstwa,miliardoweodszkodowania
wokresieRestauracji,niewyczerpującnaszychzasobów,przeciwnie-zroku
narokpowiększającbogactwopubliczne15.
33
DokońcażyciaL.Wołowskizdanianiezmienił,konsekwentnieopowiada-
jącsięzawolnymrynkiem.Dlategochwaliłteżzasadywolnegohandlu,nale-
żałdopowstałegow1846r.StowarzyszenianarzeczWolnegoHandluoraz
twardobroniłzapisówstosunkowoliberalnegotraktatuhandlowegomiędzy
FrancjąaWielkąBrytaniąz1860r.16
ByłwięcL.WołowskitypowymXIX-wiecznymprzeciwnikiemetatyzmu,
pozostawiającegojednakpaństwusporepoledziałaniawzakresieubez-
pieczeń,regulacjikredytów,budowykolei,mieszkańrobotniczych,higieny
publicznej.Wolnyrynekpostrzegałjakopoleharmonijnegowspółdziałania
międzyrobotnikamiakapitalistami17.Jednakkluczowąrolęwrozwojuod-
grywali,jegozdaniem,przedewszystkimcidrudzy.Toprzezorność,pracowi-
tośćipomysłowośćkapitalistyprzekładałysięostatecznienalepszewarunki
życiadlawszystkich,wtymiklasyrobotniczej.Własnośćikapitałleżały,jego
zdaniem,upodstawwszelkiegopostępucywilizacyjnego18.
Jakwiększośćliberałówtegookresu,L.Wołowskikładłistotnynaciskna
edukację,przedewszystkimzawodową.Ztegopowodudomagałsięzakazu
pracymłodszychdzieciiograniczeniaczasupracystarszychdzieci(powy-
żej13lat)orazkobiet19.Trzebajednakwyraźniezaznaczyć,żejegoprojekty
ograniczeniapracynajmłodszychbyłyraczejłagodne:gdyw1848r.onsam
opowiadałsięzazakazempracydziecidolatdziewięciu,ZgromadzenieNa-
rodoweostatecznieprzyjęłoprawozakazującezatrudnieniadziecidolat
15L.Wolowski,Coursdelégislationindustrielle.Sixièmeannée.Premièreleçon(27novembre
1844).Dellorganisationdutravail,Paris1844,s.10.
16L.Wolowski,LaLibertécommercialeetlesrésultatsdutraitédecommercede1860,Paris
1869;idem,Assembléenationale.Séancedu1février1872.Discussionduprojetrelatifàla
dénonciationdutraitédecommercede1860avecllAngleterre.DiscoursdeM.Wolowski,député
delaSeine,Paris1872.
17Jakpisał,towolnyrynekdałkażdemumieszkańcowiFrancjidostępdowszystkich
zawodówimożliwośćwykorzystaniapełniswoichumiejętności.UwolniłwięcenergięFrancji
(L.Wolowski,Desdroitsdutravailetdellactiondellétat,ΠRevuedelégislationetdejurispru-
dence”1848,t.1,s.159).
18Idem,Discoursprononcéàlaséancepubliqueannuelledelasociétécentraledlagriculture
deFrancetenueledimanche27juin1875,Paris1875,s.8.
19Idem,LeTravaildesenfantsdanslesmanufactures,Paris1868.
