Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pewnościąmożnastwierdzić,żekulturawizualnaszybkoreago-
wałanaprzemianymiejscamaterialnychrzeczywświadomości
polskiegospołeczeństwa.
Fetyszyzm,jakzauważaBöhme,zrobiłtakbłyskotliwąkarie-
ręwXIXwieku,nponieważtozajegopośrednictwemreagowano
nazagadkową,drugąstronęnowej(…)dynamiki»społeczeństwa
rzeczy«”70.Zawrotnailośćnowychprzedmiotów,którapojawia
siępodkoniectegostulecia,zupełniezmienia-podwzględem
jakościowym-relacjeznimi.Taobfitość,równieżwostatnich
kilkudziesięciulatach,budzizainteresowaniebadaczy,które
zaowocowałobogatąliteraturąskupionąprzedewszystkimna
funkcjonowaniuprzedmiotówwrelatywniestabilnychwarunkach
gospodarczych,częstowokresieprosperity,kiedywynalazczość,
produkcjaikonsumpcjasprzęgałysięzniewiarygodnąsiłą
71
.
Fetyszystycznystosunekdoprzedmiotów,któryrzekomodia-
gnozujeDreyer,miałbypojawićsięjednak,przypomnijmy,nie
wczasienadmiaruprzedmiotów,tylkowsytuacjiichniedoboru,
awprzypadkunskarbowej”częściSkarbu-brakuiciągłegoich
pragnienia.NiezależnieodtegoczyzarzutDreyerbyłprawdziwy,
tosamajejdiagnoza,którąpopieraliinnikrytycyfilmowi,może
byćpotraktowanajakodiagnozaichstanuświadomości.Jakotaka
podpowiadałabynamwięcznacząceprzemianyrelacjimiędzy
podmiotamiiprzedmiotami.Wtejperspektywienietylkosam
filmjestźródłeminformacjiostaniementalnympolskiegospołe-
czeństwawokresiepowojennym,tenobrazdopełniabowiemnie
mniejemocjonującadyskusjawokółniego.Jestonaświadec-
twemjegooddziaływaniaidopewnegostopniarównieżświa-
dectwemoddziaływaniaskarbu−jakoważnejówcześniefantazji.
Niespełnapięćlat-od1944do1949roku-którymprzy-
glądamsięuważnienakolejnychstronach,tookresustanawiania
nowegoporządkugospodarczego,wktórymkonsumpcjaograni-
czałasięczęstodonajbardziejniezbędnychtowarów.Moimcelem
70Tamże.
71
Zjednejstronydotyczytoanalizyfunkcjonowaniaprzedmiotów
uschyłkuXIXwieku,zdrugiej-równieżopracowańdotyczącychichnad-
miaruwspółcześnie.
34
