Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Rozdział1.Dziejeosadnictważydowskiegodo1918roku
-politycznego,aktywizacjamińskichŻydównatympolusprowadzałasiędoorga-
nizowaniaklubówdyskusyjnychibibliotek,główniezudziałemmłodzieży159.
Niewątpliwienakreślonawyżejżydowskaelitamińskapodczaspierwszejwojny
światowej,choćnieliczna,stałasięjednocześniegrupąwpływową.Świadczyłoto
ozaistnieniubardzoważnegozjawiskapolegającegonarozbiciudotychczasowego
tradycyjnegopojęciaelity,jakogrupybezpośredniozwiązanejzgminąwyzna-
niowąirabinem,atakżezarysowaniusięalternatywnegomodelużycia.Jestto
jedenzistotnychczynników,opróczomówionychzmiandemograficznych,który
stoiugenezykształtowaniasięnowoczesnegosztetluwokresieIIRP
.
Podsumowując,MińskwXIXw.przeszedłpoważnezmianydemograficzne,
rozwijającsięzupadłegoimałoznaczącegoośrodkawmiastopowiatowe.Decyzja
oustanowieniutusiedzibywładzpowiatowychbyładlategoprocesukluczowa.
Wdalszejkolejnościwpływnarozwójmiałabudowatraktubrzeskiego,koleiwar-
szawsko-terespolskiej,apodkoniecXIXw.założeniemetalurgicznejfabrykiRudz-
kiego.Wmiędzyczasie,naskutekwykupuziemodwłaścicielamajątkuMińsk,
hr.SewerynaDernałowicza,miastoposzerzałogranice.Upodstawjegorozwoju
leżałojednakżydowskieosadnictwo,którezapoczątkowałotenproces.Wpłynęłoto
naznaczneprzeobrażeniestrukturynarodowościowej:MińsknapoczątkuXIXw.
zośrodkaomałymodsetkuludnościżydowskiejzmieniłsiępodkoniectegostule-
ciawważneżydowskiecentrum,gdzieŻydzistanowiliokoło80%ogółupopulacji
miejskiej.Naskuteknieustannegoposzerzaniagranic,wobszarmiejskiwchodziły
coraztonowegrupymieszkańców,główniechrześcijanie,copowodowałoobniże-
nieodsetkaludnościżydowskiejwogólepopulacjidookoło60%.Dopieropierw-
szawojnaświatowadoprowadziładoznacznegozmniejszeniasięliczbyŻydów.
Zjawiskomtymtowarzyszyłaichkoncentracjawsamymcentrummiasta,którato
doprowadziładouformowaniasiędzielnicyżydowskiej,znanejzokresumiędzy-
wojennego,któraograniczałasiędokilkuzaledwieulic.
1.3.Stosunkigospodarcze
Zewzględunaskąpemateriałyźródłowe,dotyczącezaczątkówfunkcjonowania
Mińskajakomiasta,czyliodXVw.,trudnoodnieśćsiędopoczątkówjegodzie-
jówgospodarczych
160.Trudnościpiętrząsiętakże,gdychodzioanalizęstosunków
gospodarczychzamieszkałejwMińskuludnościżydowskiej.Przedstawicieletej
społecznościnamiejsceosiedleniawybieraliraczejterenyrozwinięteekonomicz-
159APW/OO,AMM,sygn.18,k.33.
160OrelacjiMazowszazKoronąwXIVw.zob.:A.Świeżawski,Politykamazowiecka
KazimierzaWielkiego,nRocznikMazowiecki”
,nr3(1970),s.167-182.
