Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
źródłazesprawprzeciwchasydom,toczącychsięprzedorganamipaństwa
rosyjskiego.Ichtreśćstanowiraczejopisoficjalnegostanowiskaurzędników,ale
zawieratakżeinformacjeopostawachwspólnotżydowskichiichprzywódców.
Dostarczająonewiadomościosporachwmiasteczkach,rywalizacjiourzędy
wkahaleitp.
WyjaśnieniaisprecyzowaniawymagaokreślenieterenówBiałorusi.Państwo
białoruskienieistniało,aletermintenstosowanodlaokreśleniaobszaruza-
mieszkanegoprzezgrupyetniczne,złączonetradycjąkulturowąijęzykiem.
WokresierozszerzaniasięterenówWielkiegoKsięstwaLitewskiegopojęcieBia-
łorusipojawiałosięodXVIw.dlaokreśleniajednostekadministracyjnychwe
wschodnichregionach(Połock,Witebsk,Mohylew,HomeliSmoleńsk).Zachod-
nieziemieWielkiegoKsięstwaLitewskiegonazywanoLitwąiczęstostosowano
nazwęMińskajakoMińskaLitewskiegoiBrześciajakoBrześciaLitewskiego.
NazwaLitwyodXVIdoXXw.zwyczajowoobejmowałaszerszeterytoriaaniżeli
obecnie.WokresiemiędzypierwszymadrugimrozbioremPolskiprzyłączone
obszaryRosjanienazywaligubernią(prowincją)białoruską.
Różnorodnośćnazwopisywanychterytoriówukształtowałasięwtradycji,dla
ludnościrdzennejsięgającejXIIIw.,adlaludnościżydowskiejkońcaXIVw.
Brakowałowyraźnieokreślonychgranicmiędzywspólnotamietnicznymi.Jasne
byłytylkoterminyadministracyjnewojewództw,anastępnierosyjskichguberni
czygeneralnychgubernatorstw(jakprzezkilkadziesięciolecitrwającyurząd
generała-gubernatorawitebskiego,mohylewskiegoismoleńskiego).
Litwakamiokreślanoludnośćżydowską,zamieszkującąterenylitewsko-
-białoruskieWielkiegoKsięstwaLitewskiego.Wpóźniejszymokresie,wczasach
KrólestwaPolskiegonazwatazawierałaodcieńpejoratywny.Odczasufunkcjono-
waniaSejmuCzterechZiemiWaaduLitewskiegowzmacniałatakieokreślenie
nazwaorganizacjiziemstwżydowskich(waadha-medinot-raszijjotde-lita,apo
1762r.medinatlita).Niektóregminyzpołudniowychterenówbiałoruskich
określanojakomedinatrusa,choćichaktywnośćadministracyjnaipodatkowa
miałyścisłyzwiązekzwaademlitewskim.DotyczyłototerenówBrześciaLitew-
skiego,Szkłowa,PińskaiHomla.
ŻydzizamieszkującyterenyWielkiegoKsięstwaLitewskiegoużywaliteż
winnysposóbmianaLitwaka.Rozszerzającysięnurtchasydyzmuzterenów
ukraińskich,PodolaiWołynia,zacząłodlatsiedemdziesiątychobejmowaćtereny
białoruskieilitewskie.LitwakamiŻydziokreślalinaterenachbiałoruskichili-
tewskichzwolennikówoporuwobecchasydyzmu(misnagdów),którymwkońcu
XVIIIw.przewodziłGaonWileńskiElijachuBenSzlomoZalman.
Podobniejakniejednoznaczneipłynnebyłookreśleniedlaterytoriumlitew-
sko-białoruskiego,takipełneniejasnościbyłynazwyjednostekadministracyj-
nych,zwłaszczawtrakcietrwającychniemalćwierćwiekurozbiorówWielkiego
KsięstwaLitewskiego.Wdokumentachzpoczątkutegookresuzachowałosię
nazewnictwoadministracjipolskiej.Występowaływięcwojewództwaipowiaty
naprzemianzguberniamiiujazdami(powiatami).Częściowozwiązanebyłoto
zszerokimjeszczewtedyużywaniemjęzykapolskiegowurzędachisądach.
