Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
ŻydzinaBiałorusi
w1842r.
21
Wedługnichzameldowanychbyło47742mieszczanżydowskich.
Jeżeliporównaćtozogólnąliczbąmieszkańcówguberni(coprawdaz1840r.,
kiedywynosiłaona586511osób),możnauznać,żeŻydzistanowiliokoło8%
ludności
22
.Wedlespisuz1847r.wguberniwitebskiejmieszkało50353Ży-
dów
23
.Informacjaz1851r.podaje,Żydzistanowilinadalprawie8%ogółu
ludności
24
.
Innezestawieniapochodząrównieżzkancelariiurzędówpowiatowych.Do-
tycząliczbyŻydówwmałychmiasteczkachwlatachczterdziestychXIXw.
Przykłademsłużyćmożepowiatdrysieńskiguberniwitebskiej.Mieszkałotam
1084Żydów(obojgapłci)w7gminachżydowskich.Jednaznich,Ujście,liczyła
prawie500mieszkańcówżydowskich,dwiemniejniż200osób,trzymniejniż
100osób,ajedno(Juchnicze)tylko27osób.WwiększościprzypadkówŻydzi
stanowiliwnichponadpołowęmieszkańców
25
.
Guberniamohylewskapowstaławtymsamymczasiecowitebska.Jednakże
niedysponujemyspisamiludnościżydowskiejzpoczątkowegookresu.Warchi-
wumwMińskuaktazpierwszejpołowyXIXw.zachowałysięfragmentarycznie.
Natomiastopublikowanyspiskupcówimieszczanchrześcijańskichiżydowskich
z1784r.,wedlepowiatów,wyraźnieukazujeprzewagęliczebnąkupcówżydow-
skichnadchrześcijańskimi.WMohylewiekupcówżydowskichbyłodwukrotnie
więcejaniżelichrześcijańskich,awśródmieszczanstanowilipołowę
26
.W1784r.
gubernięmohylewskązamieszkiwałopowyżej14tys.Żydów.Wedlespisu
z1847r.ludnośćżydowskaliczyła87739osób,anajliczniejmieszczanie,poza
powiatemmohylewskim,zamieszkiwaliwOrszy
27
.Wgubernitejzgodnieze
spisemz1847r.mieszkałowięcprawieo30tys.Żydówwięcejniżwguberni
witebskiej.Wyraźniejszebyłozróżnicowaniedziałalnościgospodarczej.Wpo-
wiatachgubernimohylewskiejbyłoprawietrzykrotniewięcejkupcówżydow-
skichniżchrześcijańskich,więcejteżbyłomieszczanżydowskichwposzcze-
gólnychpowiatach.Różniłotogubernięmohylewskąodwitebskiej.
WrazzkolejnymirozbioramiPolskipowstawałydalszeguberniezachodniej
Białorusi.W1793r.utworzonogubernięmińską,wktórejludnośćżydowska
w1797r.liczyłapowyżej10tys.,anapoczątkuXIXw.powyżej14tys.osób.
Wlatach1797-1805,wedleczterechspisówzksiągpodatkowychwguberni
21
Tamże,z.1430-1-10436.
22
Natematzaludnieniaguberni:SGKP,t.13,s.647.
23
Tamże,t.5,red.F.Sulimierski,B.Chlebowski,W.Walewski,Warszawa1884,s.634.
24
Dlaporównania,w1863r.Żydówbyłopowyżej70tys.,aogółemludnośćguberni
wedlejednychdanychwynosiła818tys.,wedleinnych776tys.Możnaprzyjąć,żeŻydówbyło
8%-9%.W1870r.statystykipodawały87tys.wobec887tys.ogółumieszkańców,tj.10%.
W1887r.ludnośćżydowskaliczyła12%ogółumieszkańców.Spispowszechnyz1897r.
wykazał175586Żydów,tj.11,8%ogółuludnościguberni.WmiastachŻydzistanowili53%,
awmiasteczkach66%.Tylko1,9%mieszkałowewsiachiosadach.
25
PCAHB,z.1430-1-10436,k.22.
26
Biełarussiawepochufeodalizma.Sbornikdokumentowimateriałow(dalej:Biełarussia),red.
W.W.Czepko,W.N.Żigałow,t.3,Mińsk1961,s.61.
27
JewrejskajaEncikłopedija,t.11,s.149-150.
