Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
ŻydzinaBiałorusi
WażnebadaniaD.E.Fishmana,ocharakterzemonograficznym,dotyczą
wczesnegonurtuHaskaliwśródŻydówwRosji
6
.Prace:B.Dinura,E.Lederhend-
leraiE.J.Schochetaukazująpoczątkiruchuchasydzkiegonaterenachstrefy
osiedleniaorazsporyreligijnemiędzymisnagdamiachasydami
7
.Ważnadla
badańhistoriibiałoruskichspołecznościżydowskichjestpracaM.Nadava,
TheJewsofPinsk,1506to1880
8
.Jestonajednązmonografiimałychmiast
żydowskich.Wostatnichlatachwielemateriałuocharakterzeporównawczym
wniosłypraceF.GuesnetaiM.Wodzińskiego,odnoszącesiędoterenówKró-
lestwaPolskiego
9
.
Literaturanaukowa,dotyczącahistoriiŻydówwImperiumRosyjskim,wzbo-
gaciłasięopracewspółczesnychhistorykówbiałoruskich.Warteodnotowania
sąpublikacjehistorykówbiałoruskich,takichjak:J.K.Aniszczenka,J.
Funk
iE.Joffe
10
.DemograficznymiproblemamiludnościżydowskiejwRosjizaj-
mowałsięniemieckihistorykR.Melville
11
.Wśródautorówpolskichomawiał
problemyakulturacjiŻydówwRosjiA.Eisenbach.Historiigospodarczej,
aszczególnierzemiosłu,poświęciłfragmentyswejpracyM.Horn
12
.
Wartozaznaczyćwewstępie,iżbardzotrudnojestobecniewyznaczyćklarow-
nypodziałpomiędzymonografiamiaźródłami.Wielezdawnych,przedrewolu-
cyjnychbadańrosyjskichutraciłopoHolocauścieswąbazęźródłową(materiały
aktowe,drukowaneitp.).Tymsamymstałysięoneniekiedyźródłeminformacji-
pośrednim,alejedynym,np.praceS.Dubnowa,J.Gessenaiinnych;„Woschod”,
choćbyłczasopismem,wydawałwieleinformacjiocharakterzeźródłowym.
Źródła,zachowanewarchiwachRosjiiinnychkrajówbyłegoZSRR,mimo
wieluzniszczeń,stanowiąnadalsolidnąbazędlaprowadzeniabadańżyciaspo-
łeczeństważydowskiegowEuropieCentralnejwXIXw.Znajdująsięwnich
takżeźródławytwarzaneprzezsamychŻydów(księgiurodzeń,zgonów,ślubów
6
D.E.Fishman,Rusia’sFirstModernJews.TheJewsofShklov,NewYork1995.
7
B.Dinur,TheOriginsofHasidismandItsSocialandMessianicFoundations,w:EssentialPapers
onHasidism.OriginstoPresent,red.G.D.Hundert,NewYork1991,s.86-208;E.Lederhendler,
TheRoadtoModernJewishPolitics.PoliticalTraditionandPoliticalReconstructionintheJewishCom-
munityofTzaristRussia,NewYork-Oxford1989;E.J.Schochet,TheHasidicMovementandthe
GaonofVilna,Northvale-NewYork1994.
8
M.Nadav,TheJewsofPinsk,1506to1880,Stanford2008.
9
F.Guesnet,PolnischeJudenim19.Jahrhundert.Lebensbedingungen,RechtsnormenundOrga-
nisationimWandel,Ko
"ln1998;M.Wodziński,OświecenieżydowskiewKrólestwiePolskimwobec
chasydyzmu.Dziejepewnejidei,Warszawa2003.
10
J.K.Aniszczenka,Czertaosiedłosti,Minsk1998;tegoż,Jewreibiełorusskojgubernii.Istori-
czeskijoczerkidokumenty,Minsk2002;E.G.Joffe,StranicyistoriijewriejewBiełarusi.Kratkijnauczno-
-popularnyjoczierk,Minsk1996;J.Funk,JewreiBełarusiwkonceXIX-naczaleXXw.,Minsk1998.
11
R.Melville,TraditionaledemographischeStrukturunddemographischeTransitionbeidenJuden
imspa
¨tenZarenreich,w:Bildungsgeschichte,Bevo
¨lkerungsgeschichte,Gesellschaftsgeschichteinden
bo
¨hmischenLa
¨ndernundinEuropa.Festschriftfu
¨rJanHavra
´nekzum60.Geburtstag,wyd.H.Lemberg,
K.Litsch,R.G.Plaschka,G.Ra
´nki,Wien-Mu
"nchen1988,s.337-350.
12
A.Eisenbach,EmancypacjaŻydównaziemiachpolskich1785-1870natleeuropejskim,War-
szawa1988;M
.
Horn,Żydowskiebractwarzemieślniczenaziemiachpolskich,litewskich,białoruskich
iukraińskichwlatach1613-1850,Warszawa1998.
