Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
BartłomiejCzarski
Pierwszyzwierszywęgierskiegopoetyskładasięzdwudziestujedendys-
tychówelegijnychizaczynaodseriipytań.Rozmiaryutworukażąrozpatrywać
gobardziejwkategoriachelegiiżałobnejniżepigramusepulkralnego,zktórym
najczęściejkojarzysięużytywjegotytuleterminDepitafium”.Szesnastowieczne
poetykiiówczesnapraktykawskazująjednaknadośćszerokieznaczenietego
pojęcia,któreokreślaćmogłozarównoróżnejwielkościformywierszowane,
jakiprozatorskie16.Postawionenapoczątkuwierszapytaniadotyczątego,kto
spoczywawgrobie,jakiebyłopochodzeniezmarłejkrólowejicojąsprowadziło
doKrólestwaPolskiego.Utwórrealizujewięcschematzastosowanywpodobnie
zatytułowanychdialogowychnagrobkachzDetumulisPontana:
(Quistumulus?Divae?Cuiusdic!)(InclitaeElisae,
Austriaquamcelsostemmateclaratulit.)
(Quogenitoresataest?)(Fernandorege,potenti
Imperioclauditquitriaregnasuo.)
(Quaeregnaenumeras?)(SublimisculminaRomae
BoiorumqueferaxPannoniaequesolum.)
(Quiscasusterrasillamconiecitinistas?)
(Iustusamorregisconnubiumquepium.)
(Quemregemdicis?)(Sigismundumscilicetillum
Augustumsuaquempatriaterravocat.)
(w.1-10)17.
Jakwidać,treśćutworudotyczynietylkosamejzmarłej,aleteżmęż-
czyzn,którzyodegraliważnąrolęwjejżyciu.Pozostajetowzgodziezza-
uważalnymwówczastrendem,byutworyfuneralne,zwłaszczamającewy-
miarpolitycznyipropagandowy,wistotnysposóbczyniłyzadośćinteresom
osóbżywych18.
Wdalszejkolejnościpadapytanieocnoty,którymiodznaczałasiękrólo-
wa:DQuivitaemoresfuerunt?”.Jejgeniuszniejestjednakwstanieudzielić
16PrzegląduzastosowańterminuDepitafium”,równieżwwiekuXVI,dokonuje:
B.Milewska-Waźbińska,Arsepitaphica.Zproblematykiłacińskojęzycznychwierszynagrobnych,
Warszawa2006,s.13-30.
17D(Cóżtozagrób?Czynależydobogini?Powiedz,czyjonjest!).(Należydowspaniałej
Elżbiety,/którązwybitnegoroduwydałasłynnaAustria)./(Zjakiegoojcazostałazrodzona?).
(ZkrólaFerdynanda,/któryswąpotężnąwładząobjąłtrzykrólestwa)./(Któretokróle-
stwa?).(WzgórzawspaniałegoRzymu,/urodzajnepaństwoCzechóworazziemiaPanonii)./
(Jakażprzyczynasprowadziłajądotychkrain?)./(Czystamiłośćkrólaiświętyzwiązekmał-
żeński)./(Októrymkrólumówisz?).(Oczywiścieotym,/któregowłasnaojczyznanazywa
ZygmuntemAugustem)”.PrzytoczeniazutworuRubigalaza:idem,op.cit.,k.[A
1r.].Wszyst-
kiełacińskiecytatypodawanesąwwersjizmodernizowanej:grafiawmiaręmożliwości
zostaładostosowanadonormypostulowanejprzezsłownikłacińsko-polskipodredakcją
MarianaPlezi(Słownikłacińsko-polski,t.1-5,Warszawa1959-1979),ainterpunkcjadoreguł
współczesnejpolszczyznywstopniu,najakipozwalaskładniałacińska.Polskietłumaczenia
pochodząodautora.
18B.Milewska-Waźbińska,op.cit.,s.103-105.
