Żywność a zdrowie i prawo

Henryk Gerting

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

83-200-3043-9

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2005

Liczba stron:

341

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Gerting, Henryk. Żywność a zdrowie i prawo. Red. . Warszawa : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2005, 341 s. ISBN 83-200-3043-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Gerting, H.

T1 Żywność a zdrowie i prawo

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2005

SN 83-200-3043-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 137383, author = "Gerting, Henryk", editor = "", title = "Żywność a zdrowie i prawo", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2005", address = "Warszawa ", isbn = "83-200-3043-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Gerting, Henryk

ED -

TI - Żywność a zdrowie i prawo

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2005

SN - 83-200-3043-9

ER -

Netografia (standard APA):

Gerting, Henryk. Żywność a zdrowie i prawo [baza danych online] Warszawa : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2005 [dostęp: 25 08 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zywnosc-a-zdrowie-i-prawo-henryk-gerting-137383.

podręcznik, studenci, zdrowa żywność, zdrowie człowieka

Wydanie II, zmienione i uzupełnione, obejmuje problematykę związaną z czynnikami determinującymi jakość zdrowotną żywności oraz ich wpływ na zdrowie człowieka w świetle obowiązującego ustawodawstwa żywnościowego Polski i Unii Europejskiej. Dużo mi...

Więcej

ISBN/ISSN:

83-200-3043-9

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2005

Liczba stron:

341

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa do drugiego wydania 6
Przedmowa do pierwszego wydania 8
1. Wprowadzenie16
2. Międzynarodowa działalność legislacyjna16
ROZDZIAŁ I Podstawy ustawodawstwa żywnościowego 16
2.1. Organizacje działające w zakresie ujednolicenia przepisów prawa żywnościowego16
2.2. Działalność Komisji FAO/WHO Światowego Kodeksu Żywnościowego18
2.3. Międzynarodowa współpraca w dziedzinie normalizacji23
3. Polskie ustawodawstwo żywnościowe24
3.1. Rys historyczny24
3.2. Omówienie ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia z uwzględnieniem zmian wprowadzonych do końca 2003 roku26
3.3. Ustawodawstwo dotyczące warunków sanitarnych oraz zasad przestrzegania higieny przy produkcji i obrocie środkami spożywczymi32
3.4. Ustawodawstwo dotyczące znakowania żywności36
3.4.1. Podstawowe cele znakowania żywności36
3.4.2. Podstawy prawne znakowania żywności37
3.4.3. Zasady znakowania żywności38
3.4.4. Kody kreskowe42
3.4.5. Znakowanie materiałów i wyrobów(przedmiotów użytku) przeznaczonych do kontaktu z żywnością43
3.5. Wymagania sanitarne i higieniczne w handlu obwoźnym środkami spożywczymi45
3.6. Wymagania kwalifikacyjne w zakresie higieny w stosunku do osób biorących udział w produkcji lub obrocie środkami spożywczymi46
3.7. Działalność normalizacyjna48
3.8. Ustawa o badaniach i certyfikacji51
4. Ogólne zasady ustawodawstwa żywnościowego Unii Europejskiej52
4.1. Wprowadzenie52
4.2. Inicjatywy tworzenia prawa żywnościowego Unii Europejskiej53
4.3. Przebieg procesu legislacyjnego55
4.4. Program harmonizacji ustawodawstwa żywnościowego Unii Europejskiej57
4.5. Podstawowe regulacje prawne ustawodawstwa żywnościowego Unii Europejskiej58
4.5.1. Higiena środków spożywczych58
4.5.2. Urzędowa kontrola żywności60
4.5.3. Zanieczyszczenia żywności61
4.5.4. Dodatki do żywności63
4.5.5. Środki spożywcze specjalnego żywieniowego przeznaczenia (dietetyczne środki spożywcze)65
4.5.6. Znakowanie żywności66
4.5.7. Przedmioty użytku (materiały i wyroby) przeznaczone do kontaktu z żywnością67
4.5.8. Ochrona nazw i znaków wyróżniających produkty rolne i żywnościowe68
4.5.9. Podstawy działalności normalizacyjnej69
1. Organizacja i działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej71
ROZDZIAŁ II Nadzór nad warunkami sanitarno-higienicznymi determinującymi stan zdrowia człowieka w świetle obowiązującego ustawodawstwa71
1.1. Wprowadzenie71
1.2. Omówienie Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej74
1.3. Organizacja i działalność stacji sanitarno-epidemiologicznych77
2. Organizacja i działalność Inspekcji Weterynaryjnej79
3. Organizacja i zakres działania Wojskowej Inspekcji Sanitarnej i Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej83
4. Organizacja i zakres działania Inspekcji Handlowej (IH)85
5. Organizacja i zakres działania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS)87
6. Baza naukowa resortów zdrowia, rolnictwa i obrony narodowej do spraw nadzoru sanitarno-epidemiologicznego oraz żywności i żywienia91
6.1. Państwowy Zakład Higieny91
6.2. Instytut Żywności i Żywienia im. prof. A. Szczygła94
6.3. Państwowy Instytut Weterynaryjny97
6.4. Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii im. gen. K. Kaczkowskiego99
1. Podstawy prawne zabezpieczenia żywności przed zakażeniem104
ROZDZIAŁ III Zatrucia i zakażenia pokarmowe pochodzenia bakteryjnego 104
2. Mechanizmy aktywności drobnoustrojów i źródła zakażeń107
2.1. Salmonellozy109
2.2. Zakażenia i zatrucia enterotoksyną gronkowcową111
2.3. Zakażenia i zatrucia jadem kiełbasianym — botulinizm112
2.4. Zakażenia i zatrucia spowodowane laseczką zgorzeli gazowej113
2.5. Zakażenia i zatrucia wywołane innymi drobnoustrojami113
3. Ogólne zasady zapobiegania zakażeniom i zatruciom pokarmowym115
4. Aminy biologicznie czynne w etiologii zatruć pokarmowych116
1. Podstawy prawne zwalczania chorób zakaźnych119
ROZDZIAŁ IV Choroby zakaźne odzwierzęce (inwazyjne) i pasożytnicze 119
2. Ogólna charakterystyka chorób zakaźnych i pasożytniczych zwierząt121
2.1. Gruźlica bydła121
2.2. Bruceloza — choroba Banga122
2.3. Tularemia122
2.4. Pryszczyca123
2.5. Paciorkowcowe zakażenie wymienia123
2.6. Wąglik123
2.7. Nosacizna124
2.8. Różyca124
2.9. Gąbczasta encefalopatia bydła (Bovine spongiform encephalopathy—BSE)124
2.10. Tasiemiec samotny (Taenia solium)125
2.11. Tasiemiec przewiercony (Taenia saginata lub Taeniarhynchus saginatus)125
2.12. Bruzdogłowiec szeroki (Diphyllobothrium latum)126
2.13. Wągrzyca (Cysticercosis)126
2.14. Bąblowica (Echinococcosis)127
2.15. Motylica wątrobowa (Fasciola hepatica)127
2.16. Sarkosporidioza128
2.17. Włośnica (Trichinosis)128
1. Wprowadzenie131
ROZDZIAŁ V Szkodniki magazynów żywnościowych 131
2. Nicienie (Nematoda)132
3. Rząd roztocze (Acarina)132
4. Gromada owady (Insecta)134
4.1. Rząd szczeciogonki (Thysanura), rodzina rybikowate (Lepismatidae)134
4.2. Rząd chełmce (Blattodea), rodzina karaczanowate (Blattidea)135
4.3. Rząd gryzki (Copeognata), rodzina psotnikowate (Liposcelidae)135
4.4. Rząd chrząszcze (Coleoptera)136
4.5. Rząd muchówki (Diptera)138
4.6. Rząd motyle (łuskoskrzydłe) (Lepidoptera)140
5. Kręgowce (Vertebrata)142
4.7. Rząd błonkoskrzydłe (Hymenoptera)142
1. Wprowadzenie145
ROZDZIAŁ VI Rośliny wyższe i grzyby jako nośniki substancji szkodliwych dla zdrowia 145
2. Substancje antyodżywcze znajdujące się w roślinach wyższych i środowisku146
2.1. Glikozydy cyjanogenne146
2.2. Związki saponinowe147
2.3. Substancje powodujące latyryzm148
2.4. Substancje goitrogenne (wolotwórcze)149
2.5. Inhibitory trypsyny i czynniki wywołujące fawizm150
2.6. Alkaloidy150
2.7. Rośliny powodujące niepożądane efekty152
3. Grzyby jadalne, trujące i pleśniaki153
2.8. Inne substancje antyodżywcze153
3.1. Składniki grzybów o działaniu cytotoksycznym155
3.2. Składniki grzybów o działaniu neurotoksycznym157
3.3. Grzyby o działaniu drażniącym przewód pokarmowy158
3.4. Zatrucia grzybami pasożytującymi na zbożach159
3.5. Mikotoksyny — substancje wytwarzane przez pleśniaki159
1. Wprowadzenie167
ROZDZIAŁ VII Dozwolone substancje dodawane do żywności167
2. Omówienie ważniejszych grup substancji dodatkowych dozwolonych188
2.1. Substancje dodawane ze względów technologicznych188
2.1.1. Wprowadzenie188
2.1.2. Stabilizatory i emulgatory189
2.1.3. Zagęstniki i substancje żelujące191
2.1.4. Substancje klarujące (środki filtracyjne)194
2.1.5. Rozpuszczalniki ekstrakcyjne194
2.1.6. Kwasy i regulatory kwasowości195
2.2. Substancje konserwujące197
2.1.7. Substancje do stosowania na powierzchnię (substancje glazurujące)197
2.2.1. Wprowadzenie197
2.2.2. Bezwodnik kwasu siarkowego (dwutlenek siarki) i jego pochodne198
2.2.3. Azotany i azotyny jako środki konserwujące199
2.2.4. Kwas benzoesowy (E 210) i jego sole: sodowa (E 211), potasowa (E 212), wapniowa (E 213)199
2.2.5. Kwas propionowy (E 280) oraz jego sole: sodowa (E 281), wapniowa (E 282), potasowa (E 283)200
2.2.6. Estry: metylowy (E 218), etylowy (E 214) i propylowy (E 216) kwasu parahydroksybenzoesowego oraz ich sole sodowe (E 215, E 217, E 219) (nipaginy)200
2.2.7. Kwas sorbowy (E 200) i jego sole: potasowa (E 202) oraz wapniowa (E203)201
2.2.8. Inne, chemiczne środki konserwujące202
2.3. Przeciwutleniacze i synergenty205
2.3.1. Wprowadzenie205
2.3.2. Tokoferole i inne przeciwutleniacze naturalne206
2.3.3. Butylohydroksyanizol (BHA) (E 320)206
2.3.4. Butylohydroksytoluen (BHT) (E 321)207
2.3.5. Estry kwasu galusowego207
2.3.6. Inne substancje o właściwościach przeciwutleniających208
2.4. Substancje dodawane ze względów organoleptycznych209
2.4.1. Wprowadzenie209
2.4.2. Aromaty210
2.4.3. Substancje wzmacniające smak i zapach210
2.4.4. Barwniki211
2.4.4.1. Wprowadzenie211
2.4.4.2. Barwniki organiczne naturalne i identyczne z naturalnymi214
2.4.4.3. Barwniki organiczne syntetyczne i nieorganiczne215
2.4.4.4. Biologiczna ocena ważniejszych grup barwników syntetycznych220
2.4.4.5. Barwienie kosmetyków, przedmiotów użytku i leków222
2.4.5. Substancje słodzące224
2.5. Substancje wzbogacające227
2.6. Preparaty enzymatyczne229
2.7. Antybiotyki231
1. Wprowadzenie236
ROZDZIAŁ VIII Pestycydy jako zanieczyszczenia żywności 236
2. Podstawy prawne dotyczące środków ochrony roślin i pestycydów wchodzących w ich skład238
2.1. Wymagania stawiane środkom ochrony roślin, dotyczące wprowadzania ich do obrotu i stosowania239
2.2. Wymagania stawiane środkom spożywczym, dotyczące dopuszczalnych pozostałości pestycydów242
3. Charakterystyka ważniejszych grup pestycydów245
3.1. Insektycydy — środki owadobójcze246
3.1.1. Insektycydy naturalne247
3.1.2. Insektycydy nieorganiczne248
3.1.3. Insektycydy organiczne, pochodne węglowodorów chlorowanych248
3.1.4. Insektycydy organiczne, pochodne kwasów fosforowych254
3.1.4.1. Pochodne kwasu fosforowego255
3.1.4.2. Pochodne kwasu tiofosforowego256
3.1.4.3. Pochodne kwasu ditiofosforowego258
3.1.4.4. Pochodne kwasu pirofosforowego258
3.1.5. Karbaminiany259
3.1.4.5. Pochodne kwasu fosfonowego259
3.2. Herbicydy — środki chwastobójcze260
3.2.1. Dinitroalkilofenole260
3.2.2. Pochodne kwasów aryloalkanokarboksylowych261
3.2.3. Pochodne mocznika262
3.2.4. Pochodne kwasu naftylowego262
3.2.5. Pochodne indolilowe263
3.2.6. Pochodne kwasu karbaminowego263
3.2.7. Pochodne triazynowe263
3.3. Fungicydy — środki grzybobójcze264
3.2.8. Pochodne kwasów karboksylowych264
3.3.1. Siarka i wielosiarczki265
3.3.2. Nieorganiczne związki miedzi265
3.3.3. Pochodne kwasu ditiokarbaminowego265
3.3.4. Dwusiarczki tiuramu266
3.3.6. Organiczne połączenia metali266
3.3.5. Sole kwasu etyleno-bis-ditiokarbaminowego267
3.4. Fumiganty — środki do gazowania268
3.3.7. Chloro- i nitropochodne benzenu268
3.4.1. Fumiganty tlenowe269
3.4.2. Fumiganty halogenowe269
3.4.3. Fumiganty siarkowe, fosforowe i nitrowe269
3.5. Rodentycydy — środki gryzoniobójcze270
3.4.4. Fumiganty cyjanowe270
3.6. Atraktanty i repelenty — środki wabiące i odstraszające271
1. Wprowadzenie273
ROZDZIAŁ IX Chemiczne zanieczyszczenia żywności i skażenia promieniotwórcze273
2. Metale274
3. Azotany, azotyny i N-nitrozoaminy288
4. Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA)294
5. Chlorowane di- i trifenyle (PCB i PCT) oraz dioksyny296
6. Pierwiastki promieniotwórcze (radionuklidy) w żywności i środowisku298
7. Leki weterynaryjne304
1. Wprowadzenie306
ROZDZIAŁ X Przedmioty użytku, z uwzględnieniem materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością 306
2. Materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością307
3. Inne przedmioty użytku przeznaczone do bezpośredniego kontaktu z człowiekiem310
3.1. Opakowania i odpady opakowaniowe310
3.2. Zabawki dla dzieci311
3.3. Kosmetyki312
3.4. Środki do utrzymania czystości314
3.4.1. Substancje powierzchniowo czynne314
4. Podstawowe materiały do wytwarzania przedmiotów użytku317
4.1. Papier317
3.4.2. Enzymatyczne środki piorące317
3.4.3. Jodofory317
4.2. Szkło318
4.3. Wyroby ceramiczne318
4.4. Wyroby metalowe318
4.5. Tworzywa sztuczne319
4.5.1. Tworzywa termoplastyczne — termoplasty320
4.5.1.1. Polietylen (–CH2–CH2–)n320
4.5.1.2. Polipropylen321
4.5.1.3. Polichlorek winylu (PCW) (–CH2–CHCl–)n321
4.5.1.4. Polistyren322
4.5.2. Tworzywa termoutwardzalne — duroplasty323
5. Higieniczna ocena tworzyw sztucznych i substancji pomocniczych325
Aneks328
Indeks nazw łacińskich333
Skorowidz336

9.Oznaczanie.Standardokreślawszystkiepostanowieniadotyczącezna-

kowaniadanegoproduktuwporozumieniuzKomitetemZnakowaniaŻywności.

Ustaleniapowinnybyćzawartewspecyficznychsformułowaniachlubodnie-

sionedopostanowieńOgólnegoStandardudoZnakowaniaPakowanejŻywności.

Wkażdymprzypadkunależyokreślić,żeustaleniawsprawieoznaczaniasą

przedmiotemdozatwierdzenialubsąjużzatwierdzoneprzezKomitetZnakowania

Żywności.

10.Metodyanalizyipobieraniaprób.Określasięmetodyuznanezaniezbędne

izgodnezzasadamiKomitetuMetodAnalizyiPobieraniaPrób.Jeślidwielubwięcej

metoduznanozarównorzędne,powinnyonebyćuwzględnionewstandardziejako

alternatywne.Wkażdymprzypadkuokreślasię,żepodanemetodysłużądo

międzynarodowegoarbitrażuiżesąprzedmiotemdozatwierdzenialubsąjuż

zatwierdzoneprzezKomitet.Metodypodanewstandardachznajdujązastosowanie

wprzypadkachrozbieżności,niewykluczająonejednakmożliwościstosowania

innychmetodwpracachrutynowychikontrolnych.

Nazakończenienależyjeszczewskazać,żeKomisjaKodeksuŻywnościowego

współpracujezinnymiorganizacjamimiędzynarodowymi,którychopiniesą

wykorzystywaneprzyopracowywaniustandardów.Przedstawicieletychorganizacji

uczestnicząwsesjachKomisji.

Doorganizacjiwspółpracującychnależąwszczególności:

•RadaEuropejska(TheCouncilofEurope),wramachktórejhigienążywności

zajmujesięKomitetZdrowiaPublicznego,azwłaszczapodkomitetyds.

substancjitoksycznychwrolnictwie,kontrolizdrowotnejśrodkówspożyw-

czychorazgrupyroboczeds.substancjizapachowychiopakowań.

•EuropejskaWspólnotaGospodarcza(EuropeanEconomicCommunity)

—obecnieUniaEuropejska(EuropeanUnion).

•MiędzynarodowaOrganizacjaStandaryzacji(InternationalOrganizationfor

StandardizationISO),którajestfederacjąinstytucjinormalizacyjnychlicz-

nychkrajówróżnychczęściświata,atakżekrajówczłonkowskich.Projekty

standardówprzygotowaneprzezkomitetytechnicznesąprzekazywanedo

zaopiniowaniakrajomczłonkowskimipouwzględnieniuewentualnychuwag,

stająsięmiędzynarodowymstandardem,dostępnymdlawszystkichkrajów

członkowskich.

•MiędzynarodowaKomisjaMikrobiologicznaOcenyŻywności(International

CommissiononMicrobiologicalSpecificationsforFoods—ICMSF).

•OrganizacjadosprawŻywnościiRolnictwa(FAO)podejmującaszczególnie

ważnedladziałalnościKomisjiKodeksuŻywnościowegopracewdziedzinie

substancjidodatkowychizanieczyszczeń.

WybranepiśmiennictwodotycząceKodeksuŻywnościowegoFAO/WHO

1.CodexAlimentarius(Abridgedversion)byB.L.Smith,FAO/WHO,Roma,1990.

2.HopkinsonL.:ECfoodlegislation,FoodRA,Leatherdhead.Kent1995.

3.TyszkiewiczS.:Ryshistorycznyświatowegopraważywnościowego:wekspertyzieII

pt.Uwarunkowaniaiperspektywypolskiegopraważywnościowego.PTTŻ,Warszawa

1993.

Brak wyników

Żywność a zdrowie i prawo

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra