Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wOldoway,alezjeszczestarszejwarstwy,datowanejprzezodkrywcównaok.1700ty-
sięcylattemu,awięcjużnapliocen.Zewzględunawybitnieludzkieukształtowanieza-
chowanychszczątkóworazznalezienieprzynichwyrobówkamiennychkulturyoldo-
wayskiej,będącychzdaniemLeakeyaniewątpliwiedziełemistot,którychszczątkizosta-
łyprzezniegoodkryte,uznałLeakeyteistotyzaprzedstawicieliformyjużludzkiej,na-
dającjejnazwęHomohabilis(człowiekzręczny,czyteżuzdolniony).
DalszebadaniawdolinierzekiOmo(Etiopia),nadjezioremTurkana(Kenia)iwLa-
etoli(Tanzania)prowadzonewlatach1967–1975pozwoliłyichodkrywcomnakreowa-
nienowej,prastarejformyczłowiekaHomohabilis.Sątoodmianynależącedogrupy
Homoerectus.
Jeślidokładnebadanianietylkomateriałów,aleigeologicznebadaniawarstw,zktó-
rychzostaływydobyteszczątkikostne,potwierdząopinięLeakeya,datowanienajstar-
szychprzedstawicieliformludzkichtrzebabędziecofnąćconajmniejo700tysięcylat.
Pozatymokazałobysię,żewyodrębnieniesięliniirozwojowejHominidaewiążesię
zwysuwanymjużprzezniektórychautorówschematemróżnicowaniasięwyższychNa-
czelnych–ściślejmałpczłekokształtnychiformludzkich.Wpliocenie–aczęściowojuż
wmiocenie–miałabymiećmiejscetzw.radiacja,tj.nadzwyczajintensywneróżnicowa-
niesiępierwotnychmałpczłekokształtnych,któredałopoczątekszeregowirównole-
gleewoluującychliniirozwojowychróżnychform.Jedneznichcorazlepiejdosto-
sowywałysiędożycianadrzewnego(m.in.przodkowiedziśżyjącychmałpczłekokształt-
nych),inneprzeszłynatrybżycianaziemnyinadwunożnytyplokomocjiciała.Zlinii
rozwojowychtejdrugiejgrupyformtylkojednadotrwaładodniadzisiejszego–liniaroz-
wojowaformludzkich,którejostatniegoetapujesteśmyprzedstawicielami.Linierozwo-
joweinnychformnaziemnychstopniowowymierały,awobectegoznamytylkokopal-
nychichprzedstawicieli,wykazującychmniejszelubwiększepodobieństwodoform
ludzkich.LiniarozwojowaAustralopithecinaewydajesięwłaśniejednąztychlinii,któ-
restosunkowodługoutrzymywałysięnapowierzchniżyciaiwymarłyprawdopodobnie
–wskaliczasugeologicznego–niedawno,bozaledwieparęsettysięcylattemu.
KOMÓRKA
Budowakomórki
Podstawowymelementembudowynietylkoustrojówzwierzęcych,
aleiroślinnychjestdrobny,przeważniejedyniepodmikroskopemdo-
strzegalnytwór,zwanykomórką(cellula,cytus).Zarównowkrólestwie
roślinnym,jakizwierzęcymistniejąlicznegatunkiistot,któreprzezca-
łyokresswegożyciasąpojedynczymikomórkami.Oboktychjednoko-
mórkowcówzwierzęcych(pierwotniaków–protozoa)występują
licznewielokomórkowce(metazoa).Istotytakiezbudowanesąalbo
zsamychkomórek,albozkomórekiistotymiędzykomórkowej.Takim
właśniewielokomórkowymustrojemzbudowanymzmiliardówkomó-
rekorazróżnorodnychsubstancjimiędzykomórkowychjestczłowiek.
Każdaczynnośćustrojuzwierzęcegoiludzkiegowynikazczynnościje-
gokomórek.
Kształtiwielkośćkomórki
Kształtiwielkośćkomórekmogąbyćróżnorodne,przytymstałelub
zmienne.Wielkośćrozmaitychkomórekwahasięwszerokichgrani-
cach.Niektóreznichmożnazobaczyćnawetnieuzbrojonymokiem,
65
