Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mitochondria.Ważnymrodzajemorganellisąmitochondria(mitos=
nitka,kondros=ziarno).
Wmikroskopieelektronowymstwierdzono,żemitochondriamogą
miećróżnekształty.Najczęściejwystępująwpostaciowalnej,czasem
kulistejlubnitkowatej,mogąmiećtakżekształtblaszkowatylubwydłu-
żonegowalca.Długośćmitochondriówmożeosiągnąćnawet7pm,sze-
rokość0,5–1,0pm.Wielkość,aczęściowoikształttychorganelli,zale-
żyodstanuczynnościowegokomórki.Takżeichlokalizacjawkomórce
uzależnionajestodjejfunkcji.
Mitochondriumotoczonejestciągłąbłonązewnętrznągrubościok.60nm.Wodle-
głości6,0–8,0nmodtejbłonyznajdujesiędrugabłona,wewnętrzna,tworzącaliczne
grzebieniastesfałdowania.Grubośćbłonywewnętrznejwynosirównieżok.6,0nm.Bło-
nymitochondriumzbudowanesą,podobniejakbłonyelementarne,zbiałekilipidów,
jednakżeproporcjeobutychskładnikówsąinnewbłoniezewnętrznej,ainnewbłonie
wewnętrznejmitochondrium.Błonazewnętrznazawierawięcejlipidów(45%),przezco
jejgęstośćwzględnajestmniejszaniżbłonywewnętrznej(25%).Przepuszczalnośćobu
błonjestróżna.Błonazewnętrznajestprzepuszczalnadlazwiązkówomasiecząsteczko-
wejponiżej10000,natomiastbłonawewnętrznajestprzepuszczalnajedyniedlazwiąz-
kówniskocząsteczkowych(poniżej150).Błonawewnętrznanieprzepuszczabiałek,
przenikająprzezniątylkozwiązkielektrycznieobojętne.Większecząsteczkiorazjony
mogąprzenikaćprzeztębłonędziękispecjalnemuukładowiprzenośnikowemu.
Tepodwójnebłonymitochondrialneodgraniczająodsiebiedwieprzestrzenie.Pierw-
szazawartajestpomiędzybłonązewnętrznąiwewnętrzną,drugaograniczonajestdo-
okołabłonąwewnętrzną.Taostatniaprzestrzeńwypełnionajesttzw.macierzą(matrix
mitochondrialis).Dotejprzestrzeniwpuklająsięsfałdowaniabłonywewnętrznej,tzw.
grzebieniemitochondrialne(cristaemitochondriales),zwiększającznaczniepo-
wierzchniębłonywewnętrznejmitochondrium.Budowagrzebienijestidentycznazbu-
dowąbłonywewnętrznej.Naichpowierzchniznajdująsiędrobne,ngrzybkowate”two-
rywielkości8,0–10,0nm,utworzonezmniejszychpodjednostek.nGrzybki”tesąosa-
dzonenabłoniewewnętrznejzapomocą
cienkichłodyżek.Grzebieniemogąwystę-
powaćwpostaciblaszkowatej,rozgałęzione
lubnie,palczaste,uszypułowane.Wmito-
chondriachkomórekprodukującychstero-
idy,np.wnadnerczachlubciałkużółtym,
grzebieniemitochondrialnemająkształt
cewkowaty.Takżeuwiększościniższych
organizmówdominujetapostaćgrzebieni
mitochondrialnych.Liczbagrzebienijest
różnawposzczególnychkomórkach(ryc.
17,18).
Wkomórkachtkankitłuszczowejbrunat-
nejniestwierdzononabłonachwewnętrz-
nychtworówgrzybkowatych.Jednocześnie
wykazano,żewtkancetejniewystępuje
fosforylacjazwiązanazaktywnymtranspor-
temelektronów.Wiążesięwięcfunkcję
tychngrzybków”,zwanychtakżeczą-
steczkamielementarnymimitochon-
drium,zaktywnościąoksydacyjną.
Macierzmitochondrialnaznajdujesię
wewnątrzmitochondrium(p.wyżej)ijest,
Ryc.17.Nitkowatemitochondriawko-
jakjużwspomniano,otoczonabłonąwe-
mórkachnabłonkajelitowego.
wnętrzną.Macierzstanowistosunkowogę-
74
