Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odmianyte,nierazbardzosubtelne,stanowiąoważnychzbiologicznegopunktuwi-
dzeniaróżnicachpomiędzycytoplazmąróżnychgatunkówzwierząt.
Cukrowce–związkizbudowanezwęgla,wodoruitlenu–stanowiąźródłoenergii
dlakomórekzwierzęcychiroślinnych.Biologicznieważnecukrowcemożnapodzielić
natrzygrupy:1)cukryproste(monosacharydy),2)dwucukry(disacharydy),3)wielocu-
kry(polisacharydy).Dwiepierwszegrupysąłatworozpuszczalnewwodzie,natomiast
wielocukrysątrudnorozpuszczalne,niekrystalizująinieprzechodząprzezbłonydiali-
zacyjne.
Lipidy(tłuszczowce).Budowalipidówcharakteryzujesiętym,żezawierająprzewa-
gęłańcuchówalifatycznychlubpierścienibenzenowych.Strukturytesąniepolarneihy-
drofobowe.Tłuszczowcedzieląsięna:1)tłuszczeproste(tłuszczewłaściwe),2)stero-
idy,3)woskioraz4)tłuszczezłożone,wśródktórychwyróżniamy:a)fosfatydy,b)gli-
kolipidy,c)sfingolipidy.
Rolalipidówwposzczególnychorganizmachjestbardzoróżna,zależnieodumiejsco-
wienia.Glicerydysłużąjakomagazynyenergii,fosfolipidyicerebrozydywystępują
główniewtkancenerwowejjakoskładnikimieliny.Steroidywchodząwskładkwasów
tłuszczowychorazhormonówpłciowych.Lipoproteiny,tj.lipidypołączonezbiałkami,
występująwbłonachkomórkowych,jądrzekomórkowym,wekrwi.
Kwasynukleinowesątozwiązkichemiczneoniezwyklewielkimznaczeniubio-
logicznym.Mająonezłożonąbudowęchemiczną.Składająsięzcukru(rybozylubdez-
oksyrybozy),zasadazotowych(purynlubpirymidyn)ikwasufosforowego.Kwasynu-
kleinowesąpolinukleotydamiodługichcząsteczkachpowstałychprzezpołączeniewie-
lunukleotydów.
Fizycznewłaściwościcytoplazmy.Włókienkowecząsteczkibiałka
mogąswobodnieprzesuwaćsię,wtedycytoplazmamakonsystencję
płynną,albowiązaćzesobąwsiateczki,conadajejejcharaktergalare-
towaty.Przejściejednegostanuwdrugijestodwracalne.Powyższy
włókienkowo-siateczkowyukładzłożonyzbiałekilipidóworaz
kwasównukleinowychstanowizmiennerusztowaniecytoplazmy.
Woczkachmiędzywłókienkamiznajdujesięwodnyroztwórdrobno-
cząsteczkowychskładnikówcytoplazmy,wktórymzawieszonesąróż-
neorganellekomórkowe.
Błonykomórkowe
Wkażdejkomórceistniejewielestrukturbłoniastych.Jedneznich
oddzielająkomórkę,inneograniczająokreśloneobszarycytoplazmy,
tworzącwniejsystemkanałówlubcystern,jeszczeinnebłonystanowią
osłonkidlaorganellikomórkowych,oddzielającjeodcytoplazmy.
Błonywewnątrzcytoplazmatycznenazwanocytomembranami.
Przyjętodzielićjena:błonyszorstkie,mającenaswejpowierzchni
drobneziarnistości,zwanerybosomami(p.dalej),ibłonygładkie,
niemająceziarnistości.
Cytomembranytworząwięcsystemwydzielonychwewnątrzkomór-
kowychkanałówlubobszarówcytoplazmy,którenazywamykom-
partmentami;mająonezapewnićautonomięprocesomodbywającym
sięwposzczególnychobszarach.Tenrozdziałcytoplazmyodgrywa
ważnąrolęwmetabolizmiekomórkowym,ponieważwobrębieodgra-
niczonychbłonamikompartmentówmożedochodzićdowysokiegostę-
69
