Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42Fizjologiakomórki
2)nierównomiernewprzypadkujajśredniodużych,zawierającychśred-
niąilośćżółtka(mezolecytalnych),np.jajżab,salamander.
Bruzdkowanieczęściowe:
3)dyskoidalne,
4)powierzchniowe;
3+4wprzypadkudużych,zawierającychdużożółtka(polilecytalnych)jaj
gadówiptaków.
Wprzypadkujajmałychiśrednichtworząsięnajpierwdwiebruzdypiono-
we,anastępniejednabruzdarównikowa.Dzielionateczterykomórkialbo
naosiemkomórekotejsamejwielkości(podziałrównomierny)albonako-
mórkigórne–mniejsze(mikromerylubkomórkianimalne)ikomórkidolne
–większe(makromerylubkomórkiwegetatywne).
Naskutekdalszychpodziałówpowstajezgrupowaniekomórekowyglą-
dzieowocumorwy(morula).Jejwielkośćjestjednakprawieżeidentyczna
zwielkościąkomórkijajowej.Następniekomórkiukładająsięwzględemsie-
bienawzórnabłonka.Tworzysięjama(blastulazjamąblastuli).Komórki
wegetatywnewnikajądownętrzablastuli.Zanikajamablastuli.Powstaje
wtensposóbgastrulazjamągastruli.Zewnętrznawarstwakomórektoekto-
derma,wewnętrznatoendoderma(zewnętrznyiwewnętrznylistekzarodko-
wy).Mezodermapowstajeześcianygrzbietowejcewyjelitowejprzezwy-
dzielenieiodłączenieposzczególnychgrupkomórkowych.
Takjasneiklarowneetapyspotkaćmożnanp.ulancetnika(Brachistoma
lanceolatum).Uzwierzątwyższychtakżewytwarzająsiętrzylistkizarodko-
we,jednakwbardziejskomplikowanysposób(p.podręcznikizoologiiibio-
logiirozwoju).
Zektodermypowstają:
1)całyukładnerwowy,komórkinarządówzmysłówiczęścioka(siatków-
ka,mięsieńrzęskowy,soczewka),
2)naskórek,nabłonekgruczołówskórnych,włosy,pióraiinnenarządy
skórne,
3)nabłonekbłonyśluzowejjamyustnej,odbytuiprzedsionkapochwy,
4)rdzeńnadnerczy.
Zendodermypowstają:
1)nabłonekprzełyku,żołądkaijelitorazgruczołypozaścienneukładupo-
karmowego,
2)nabłoneknarządówoddechowych,
3)nabłonektarczycyigrasicy,
4)nabłonekuchaśrodkowego,pęcherzamoczowego,częścidrógmoczo-
wychistrunygrzbietowej.
