Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Tyrmand
suokupacji.PodobniewpowieściSiedemdalekichrejsów(Londyn
1975).Zabytkowykościółek,starycmentarz,hotel–sątujedynie
malowniczymielementaminastrojowegotła,wktórymrozgrywa
sięromansczyraczejmanierycznagramiędzydwojgiemniebar-
dzoszczerychosób.
Zamiłowanieautoradostylizowanejsceneriiujawniasięteż
wpopularyzatorskiejksiążceUbrzegówjazzu(Kraków1957).Tutaj
ważniejszaiatrakcyjniejszaodhistoriiprawdziwejokazujesięlegen-
daNowegoOrleanuiStoryville.ZpatosemprzezTyrmandaopisy-
waniczarninieszczęśnicy–„roztopionewalkoholuwrakiludzkie”,
kalecy
,więźniowie,prostytutki,burdelmamyibezimienniartyści,za-
rabiającynachlebiwhiskygraniem–topostacizestarychpięknych
bluesówlubechalegend,którychbohateramisąStalebreadCharley,
BlindLemonJefferson,MaReineyczyBessieSmith.
Gdywdziesięćlatpóźniejpisarz,wówczasjużemigrant,uj-
rzałwspółczesnąrzeczywistośćmurzyńską–AmerykęCzarnych
Panter,MartinaLutheraKinga,AngeliDavies–niezrozumiałjej
izwrogościąodrzucił.Dałtemuwyrazwartykułachpublikowa-
nychw„NewYorkerze”,przedrukowanychpotemwksiążceZapi-
skidyletanta.Wcałej,czarnejibiałej,kontestacjilat60.XXwieku
widziałjedynieźródłodestrukcjipięknegomitu,piątąkolumnęko-
munizmuigroźbęzniszczeniademokratycznej„ojczyznyojczyzn”.
PozostałwięcprzyAmerycestarychsymboliiswoichmarzeń.Nie
przeszkadzałmufakt,żebyłtokrajfikcji–albowiemfikcjatare-
prezentowaładlańbardzodobrygatunekmoralny.
CharakterystycznymrysemumysłowościTyrmandajestto,że
wsytuacjikonfliktumiędzylegendąarzeczywistościąniezbytdla
myśliwygodną,natyleskomplikowanąiwielowarstwową,żenie-
poddającąsięupraszczającemumitotwórstwu–pisarzwybieraza-
wszelegendę.
Uwielbieniedlastylu,imitacji,będąceźródłemliterackiegopa-
stiszu,jestrównież,jaksądzę,źródłemkonserwatyzmuTyrmanda.
Dlategoteżjegopoglądytrudnozaklasyfikowaćdojakiejkolwiek
współczesnej„szkoły”reprezentującejtenrodzajrefleksji.Sądy
iopinieautoraCywilizacjikomunizmunietworząspójnejipoważnej
koncepcjipolitycznej,ekonomicznejczyfilozoficznej,corzeczowo
ibezzłudzeńoceniłRyszardLegutkowartykuleAmerykańskiTyr-
mand(„Arka”1985,nr12).Stanowiąoneraczejrodzajduchowego
pastiszu,sąwyrazemestetycznegokonserwatyzmudandysaisnoba.
