Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SŁOWOWSTĘPNE
Wroku1833PayeniPersozpoddaliwodnyekstraktsłodudziałaniuetanoluiuzyskaliwtensposóbtermolabilnąsubstancję,która
powodowałahydrolizęskrobi.Możnastwierdzić,żewówczasporazpierwszyzetkniętosięz„enzymami”.Określilioniswojąfrakcję
mianem„diastazy”,copoGreckuoznacza„rozdzielenie”.Termin„enzym”,oznaczającyskładowąkomórekdrożdżyprzyczyniającąsię
doprocesufermentacji,zostałporazpierwszyużytyprzezKühnegow1878rokujakopochodnagreckiegookreśleniaoznaczającego
„wdrożdżach”.Enzymyodgrywałyistotnąrolęprzywytwarzaniużywnościjużwroku2000p.n.e.,kiedytoEgipcjanieiSumerowie
zastosowaliprocesfermentacjiwpiwowarstwie,wytwarzaniupieczywaorazserów,„niedługo”zaśpotem,okołor.800p.n.e.zaczęto
wykorzystywaćżołądkibydłaorazenzymchymozynęprzyprodukcjiserów.
Podkoniecpierwszegokwartałudwudziestegowiekuodkryto,żeenzymybiałkamiiwkrótcezaczęłasięichprodukcjanaskalę
przemysłowąorazkomercyjneużycie.Wroku1982odnotowanopierwszewykorzystanietechnologiigenetycznejprzywytwarzaniu
enzymów,stosująctechnologiędoprodukcjia-amylazy.SześćlatpóźniejwSzwajcariizaakceptowanoiwprowadzonorekombinowaną
chymozynę,costanowiłopoczątekwykorzystaniaproduktówtechnologiigenetycznejwprodukcjiżywności.
WStanachZjednoczonychtechnologiatazostałaporazpierwszywykorzystananarynkuenzymówstosowanychwprzemyśle
spożywczymw1990roku.Wsłowiewstępnymdopierwszegowydaniatejksiążkiokreślonoenzymyjako„katalitycznebiałka
funkcjonalne”,jakrównieżjakoprzydatneiukierunkowaneczynniki,któremożnazaprogramowaćwtakisposób,abywypełniałyokreślone
zadania,aktóreniewstaniedziałać,jeślikończysięichsubstrat.Zadaniemniniejszegowydaniajestzarównoprzedstawieniepodstaw
wykorzystaniaenzymówdlamniejwtajemniczonych,jakrównieżaktualizacjainformacjizawartychwpierwszymwydaniuksiążki.Dlatego
teżCzytelniknapotkatutajnajaktualniejszeinformacjenatematwspółczesnychtechnologiiwytwarzaniaenzymówwykorzystywanych
wprzemyślespożywczym.
Nowerozdziałyzawartewdrugimwydaniumówiąozastosowaniuenzymówdoredukcjizawartościakryloamidu,wprzetwórstwierybnym
orazwprodukcjimącznychwyrobówcukierniczych.KolejnymistotnymdodatkiemjestrozdziałnatematGMOorazinżynieriibiałek(ang.
proteinengineering
,PE),służącejdomodyfikacjiDNAwkomórkachorganizmówwytwarzającychenzymy.Technologiataimitujemutacje,
któremogąwystąpićwnaturze,jednakżewznacznieszybszyibardziejukierunkowanysposób,dziękiczemuuzyskujesięwysoko
specjalistyczneorazczystszeprodukty.
Autoramirozdziałówosoby,którenietylkomająpraktycznąwiedzęnatematenzymów,lecztakżenastawioneentuzjastycznie
doopisywanegozagadnienia.
Napoczątkuprzedstawiononomenklaturęenzymów,jakrównieżichnaturęorazspektrumdziałań.Opisprocesówwytwarzaniaenzymów
zostałpoprzedzonywyjaśnieniem,czymjestGMOiPE.Kolejnerozdziałyniniejszejksiążkiprzedstawiająpodstawyteoretycznejakrównież
praktycznezastosowaniaenzymówendogennychorazegzogennychwtechnologiiżywnościinapojóworazopisują,wjakisposóbenzymy
przyczyniająsiędopoprawyjakościsurowców,awjakimodyfikujązjawiskabiochemiczneifizyczne,któreokreślasięmianem
„przetwórstważywności”.Enzymyendogenne,obecnewsurowcach,odgrywałyjużoddawnaistotnąrolęprzywytwarzaniużywności.
Jednakżeobecnieenzymolodzyorazgenetycy,współpracującyztechnologamispożywczymiiuwzględniającyaspektyprawneoraz
wymaganiarynku,udoskonalilinaturęwceluopracowywaniawielunowychrodzajówproduktów(napojóworazżywności),októrych
jeszczeniedawnoniktniesłyszał.Przykładamitychosiągnięćjestzastępowanieemulgatorówinnymisubstancjami,obniżaniezawartości
akryloamiduorazlepszautylizacjaodpadówpoprodukcjiżywności.
Nakoniecpragniemypodziękowaćwszystkimwspółautoromniniejszejksiążkizaichwkładipraktyczneujęciezagadnienia.Jednocześnie
mamynadzieję,żeCzytelnicybędączerpaćtyleradościientuzjazmuztejksiążki,ilemymieliśmywtrakciejejprzygotowania.
RobertJ.Whitehurst
MaartenvanOort