Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WIADOMOŚCIWSTĘPNE
Rozwójjęzykałacińskiego
§1
Początkowojedenzdialektówitalskich,którymposługiwalisięLatynowie,tzn.
mieszkańcyśrodkowoitalskiejkrainyLacjum,zczasemzrozwojempaństwarzym-
skiegostałsięjęzykiemświatowym;poupadkuimperiumrzymskiegojeszczeprzez
szeregstuleciutrzymałsięjakojęzyknauki,literatury,dyplomacji,liturgiiKościoła.
Dziśłacinęliterackąstosujesięczynniewniektórychpublikacjachzzakresufilo-
logiiklasycznej,niekiedytakżenakongresachnaukowychlatynistów.Natomiast
złacinyludowejnaterenieItaliiieuropejskichprowincjirzymskichrozwinęłysię
językiromańskie:włoski,francuski,hiszpański,portugalski,rumuński,sardyński,
prowansalski,retoromański.
Językłacińskipoznajemydziśgłówniezzabytkówliteratury.Wjego
rozwojuwyróżniamykilkaokresów,zktórychnajważniejszetookrescyceroński,
nazwanytakodCycerona(106-43p.n.e.),głównegoprzedstawicielaprozyrzym-
skiej,orazokresaugustowski,zawdzięczającyswąnazwęsprawującemufak-
tycznerządywlatach30p.n.e.-14.n.e.Augustowi(63p.n.e.-14n.e.),wktó-
rymtoczasienastąpiłszczytowyrozkwitpoezji.CzasyodwystąpieniaCycerona
w81r.p.n.e.dośmierciAugustaw14r.n.e.nazywamyzłotymalboklasycznym
okresemliteraturyłacińskiej.
Gramatykaopisowajęzykałacińskiegoopierasięnazabytkachtejwłaśnieepoki,
szczególnienapismachCyceronaiwspółczesnegomuCezara(100-44p.n.e.)oraz
poetówepokiaugustowskiej:Wergiliusza(70-19p.n.e.),Horacego(65-8p.n.e.),
Owidiusza(43p.n.e.-18n.e.).
Gramatykahistoryczna,przedstawiającajęzykłacińskiwhistorycznymroz-
woju,uwzględniaopróczłacinyklasycznejtakżeczasywcześniejsze,tzn.okres
archaiczny,ipóźniejsze,awięcokrestzw.srebrnejłaciny,przypadającymniej
§2
