Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wiadomościwstępneinaukaogłosce
więcejnalata14-117n.e.,atakżezabytkistulecinastępnych,wktórychpunkt
ciężkościprzesuwasiępozaItalię.Ważnymateriałdobadańnadjęzykiemstano-
wiąteżinskrypcje(napisy),szczególniepochodzącezczasówwcześniejszychod
pomnikówliteratury.
§3
Alfabet
Literyłacińskiesąnamznanezalfabetupolskiego.Nasiprzodkowiebowiemprzejęli
alfabetłaciński,adaptującgodopotrzebjęzykapolskiegoprzezznakidiakrytyczne
(kropki,kreskinadliterami,haczykiudołu)lubpołączenialiterowe(np.cz,sz,rz,
dz);chodziłoooddaniedźwiękówniewystępującychwjęzykułacińskim.
Alfabetłacińskiliczy24litery:
ABCDEFGHIKLMNOPQRSTUVXYZ
abc
def
ghi
klm
nop
qrs
tuv
xyz
PismoprzejęliRzymianieodGreków,odpowiedniojeadaptującimodyfikując.
ZaczasówCyceronabyłowużyciu21liter.Literyy,zwprowadzononiecopóźniej
dladokładniejszegooddaniawyrazówpochodzeniagreckiego,takichjakcycnus
[kyknos](łabędź),zephyrus[dzefyros](wiatrzachodni),dlategooweliteryznalazły
sięnakońcualfabetu;wypadateżzaznaczyć,iżRzymianienierozróżnialiwpiśmie
u,v,używającjednegoznakuzarównodlasamogłoski,jakispółgłoski.Wcześniej,
wepocerepubliki,zachodziłyzmianycodozakresuużycialiteroznaczającychspół-
głoskitylnojęzykowe.Początkowoużywanoliterc,k,q,zależnieodtego,jakidźwięk
ponichwystępował.LiteraCoznaczałazarównospółgłoskębezdźwięczną[k],jak
idźwięczną[g];zczasem,ok.roku300p.n.e.,naoznaczeniespółgłoskidźwięcznej
wprowadzononowąliteręG(którajestgraficznąodmianąC).Odtądzmniejszyłsię
zakresstosowanialiteryQ,aliteraKwyszłaniemalzupełniezużycia.Śladydaw-
negostanuzachowałysięwpewnychskrótach,którenieuległyzmianie:C=Gaius
(Gajusz),Cn=Gnaeus(Gnejusz),Kal.=Kalendae(Kalendy).
§4
Wymowaiortografia
Literyłacińskiesąnamznane,gdyżnasiprzodkowieprzejęlialfabetłaciński,adap-
tującgodopotrzebjęzykapolskiegopoprzezdodanieznakówdiakrytycznych
(kropkiczykreskinadliterami:ć,ń,ó,ś,ż,ź,haczykudołu:ą,ę)lubpołączenia
