Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
2
Podstawowewiadomości
opochodzeniuskałigruntów
2.1.Budowaskorupyziemskiej
Zewnętrznąstrefąkuliziemskiejostałymstanieskupieniajestskorupaziemskazwana
litosferą.Grubośćlitosferyniewszędziejestjednakowa.Naobszarachkontynentów
wynosiok.30km,apodłańcuchamigórskimiosiąga70km.Znaczniecieńszajest
natomiastpoddnemoceanów,gdziemakilkanaściekilometrówgrubości.Średniagrubość
litosferywynosiok.33km.Przeciętnajejgęstośćwynosi2,8g/cm
3
.Materiałemtworzącym
skorupęziemskąsąskały.Zawierająonewszystkieznanepierwiastkichemiczne,natomiast
ilościowyudziałposzczególnychpierwiastkówniejestjednakowy.Około75%ogólnej
masylitosferyprzypadanadwapierwiastki:tlen–46,9%ikrzem–27,7%.Pierwiastkite
wrazzglinem–8,1%,żelazem–5,1%,wapniem–3,7%,sodem–2,8%,potasem–2,5%
imagnezem–2,1%stanowią99%masylitosfery.Onetowpołączeniuzkrzememtworzą
głównieglinokrzemianyikrzemiany,którestanowią91,3%składulitosfery[82].Skały
skorupyziemskiejpowstaływróżnychokresachtworzeniasięZiemi,awięcwiekichjest
różny(tab.2.1).WiekZiemiszacujesięnaponad4mldlat.
2.2.Procesygeologiczne
Wszystkiezjawiska,wwynikuktórychzachodzązmianynapowierzchniskorupy
ziemskiejlubwjejwnętrzu,określasięmianemprocesówgeologicznych.Źródłemenergii
tychprocesówsączynnikigeologicznewewnętrzne(endogeniczne)izewnętrzne(eg-
zogeniczne)[1].
Czynnikiwewnętrznetoprzedewszystkimbardzowysokieciśnieniegórotworu
iwysokatemperatura,panującawgłębszychstrefachskorupyziemskiej.Objawamitych
czynnikówsą:zjawiskawulkaniczne,trzęsieniaziemi,przesuwaniesięwielkichmas
skorupyziemskiejiruchytektoniczne.Wyróżniasiędwagłównerodzajeruchów
tektonicznych,którewprzeszłościZiemi(czasamirównieżwspółcześnie)kształtowały
właściwościskał.Sątoruchygórotwórcze(orogeniczne),powodująceszybkiewypięt-
