Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jeśliwogóle,ingerowaływżyciezwiązkówniższegorzędu.Wspólnoty
sąsiedzkieswojesprawyzałatwiaływewłasnymzakresieinieoczekiwały
pomocyzestronyplemienia.Równieżplemięnieodczuwałopotrzeby,aby
wtekwestiewnikać.
Twierdzisięczasem,żespołeczeństwaplemiennemiałycharakterega-
egalitarnycharakter
litarny.Poglądtenwypadnieuznaćzaczęściowosłuszny.Jestprzecież
społeczeństwa
prawdą,żewiększośćpopulacjimęskiejbrałaudziałwżyciupolitycznym,
iżezgodawszystkichwojownikówbyłapotrzebnaprzypodejmowaniu
wiążącychdecyzji.Jednocześniezachodziływyraźneróżnicewpozycjispo-
łecznejmieszkańcówterytoriumplemiennego.Istnieliniewolnicy,awięc
ludzie,którzyniemieliosobowościprawnejiktórychwolnobyłosprzedać
izabić.Jednakiwśródpełnoprawnychczłonkówwspólnotywystępowało
uwarstwienie,mającezapodstawębogactwoiprestiż.Naprzykład
uSasów,októrychźródłainformująobficie,istniałtrójpodział:bylitam
arystokraci,wolniipółwolni(litowie).Podstawąprzynależnościdokażdej
ztychkategoriibyłourodzenie.Wspomnianytrójpodziałprzekładałsięna
normyprawne.
Półwolny–częstowyzwolonyniewolnik–znajdowałsięwformalnej
zależnościodpana,niemiałprawawychodu.Jednakbardzoważnymczyn-
hierarchizacja
nikiemwyrażającejsięwprawiehierarchizacjibyłoprzekonanie,żeludzie
różniąsięjakością.TakwyglądałasytuacjauSasów,atakżeuwieluinnych
ludów.Uważano,żeczłowiekszlachetnieurodzonyjestwięcejwartod
wolnego,toteżzazabiciearystokratynależałozapłacićwyższywergeld
(główszczyznę)niżzaspowodowanieśmierciczłowiekapospolitego.
Arystokratauchodziłteżzabardziejwiarygodnegoidlategopociągnięty
doodpowiedzialnościprzezsąd,byłzobowiązanydopowoływaniamniej-
szejliczbywspółprzysiężników(tzn.ludzi,którzyprzysięgągwarantowali
jegoniewinność)niżczłowiekwolny.Ianalogicznie:wartośćosobywolnej
byławyższaniżpółwolnego,przysługiwałjejwięcwyższywergeldniż
temudrugiemuimniejszebyływymaganiacodoliczbywspółprzysiężni-
kówniżwówczas,gdyprzysięgałlit.
1.3.Systempolityczny
Strukturaspołecznawywierałapoważnywpływnafunkcjonowanieinstytu-
cjipolitycznych.Jakkolwiekuchwałynawiecuprzyjmowanojednogłośnie,
wpływstruktury
społecznej
todużeznaczeniewpodejmowaniudecyzjimiałautorytettych,którzywy-
nafunkcjonowanie
powiadalisięzalubprzeciwtakiejczyinnejrezolucji.Wtejsytuacjiliczył
instytucjipolitycznych
sięprzedewszystkimgłososób,którymmożnabyłoprzypisaćwysoką
„jakość”:bogatychiszlachetnieurodzonych.Źródłembogactwaelityple-
miennejbyłyłupyzwyprawwojennych,wtymniewolnicyorazwładztwo
gruntowe(s.120),któreistniałowformiezaczątkowej.Powstawaniuwładz-
twagruntowegosprzyjaływojny,ponieważnaziemiosadzanoprzede
19
