Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wewnętrznych.Szeftegoresortuprzezdługiczasbyłpostrzeganyjakonajwyższy
urzędnikadministracjicentralnej,któryzarządzałbezpieczeństwemwpaństwie.
Woparciuodoświadczeniaokresumonarchiiabsolutnejukształtowałasięteoria
tzw.prawaipaństwapolicyjnego,czylinaukapolicji.Wyodrębniłasięonajako
samodzielnadziedzinanaukiwXVIIIw.iobejmowałaswoimzakresemszeroki
krągzagadnieńadministrowaniapaństwem,wtymrównieżsferęekonomiczno-
finansową.Pojęcie„policja”miałowówczasszerszerozumieniejakdotychczas,
gdydotyczyproblemówzwiązanychzochronąporządkuibezpieczeństwa
publicznegoiwalkizprzestępczością.Wówczaspolicjawzasadziebyła
synonimempojęcia„administracja”.Rozwójtejgałęzinaukiprawawiążesię
przedewszystkimznaukąniemieckąifrancuską.Największywkład
nausamodzielnieniesięnaukipolicjimieliJohannHeinrichvonJusti,autor
Zasadnaukpolicji(1756r.),JosephvonSonnenfelsorazChristianWolff.
Zjednejstronyukazywalirolęmonarchy,którywinteresiewłasnymipoddanych
dbaobezpieczeństwopubliczne,azdrugiej–stwarzaśrodkiimożliwości
dozaspakajaniapotrzebżyciowychiwyższychludności,więcspełniaswoistąrolę
policjidobrobytu.TradycyjnapolicystykawIpołowieXIXw.zaczęłasię
przekształcaćwnaukęprawaadministracyjnegoalbownaukęadministracji.
Dojejtwórcównależyzaliczyćmiędzyinnymiprofesorówzkręguuczelni
niemieckich:RobertavonMohlaiLorenzavonSteina,autorasiedmiotomowego
dziełaNaukaadministracji.Bylioniteżzwolennikamiteoriipaństwaprawnego.
Narodzinyprawaadministracyjnegościślebyłypowiązanezpojawieniemsię
wpraktyceprawnegozarządzaniapaństwem(tzw.rządyprawa).Polegało
tonatym,żenietylkoobywatelemusieliprzestrzegaćobowiązującegoprawa,ale
równieżadministracjazmuszonabyładziałaćwramachokreślonegoprawa,
atakżepostępowaćwedługjegozasad.Takwięcobszaryingerencji
administracyjnejzostałyograniczoneprzezustanowioneiobowiązujące
wpaństwieprzepisyprawne,atam,gdzietaingerencjabyładozwolona(tzw.
administracjawładcza),towładztwomusiałomiećpodstawęwprawie.
DopierowIIpołowieXIXw.poglądynabezpieczeństwopoddanezostały
naukowejikrytycznejrefleksjiorazpowiązanezpraktyką.Wroku1829
sirRichardMarne–twórcametropolitarnejpolicjiwLondynienapisał:
„Podstawowymcelemskutecznejpolicjijestzapobieganieprzestępczości,
następniewykrywanieikaraniesprawcówprzestępstw.Natencelwszystkie
wysiłkipolicjimusząbyćskierowane.Poziomochronyżyciaimienia,
publicznegospokojuibrakuprzestępstw,będzieświadczył,czydziałaniatebyły
skuteczne”30.ZkoleiwtymsamymczasieRobertPeel,angielskipremier
iministersprawwewnętrznych,sformułowałtzw.zasadydziałaniapolicji
(Pe
elianPrin
ci
ples):
1.Podstawowymzadaniem,dlaktórychistniejąpolicje,jestzapobieganie
przestępczości.Zdolnościpolicjidowykonywaniaswoichobowiązkówzależą
odspołecznejakceptacjidziałańpolicyjnych.
2.Policjamusizapewnićchętnychdowspółpracywceluprzestrzeganiaprawa,
abymóczapewnićiutrzymaćszacunekopiniipublicznej.
3.Stopieńwspółpracywsprawachpublicznychzmniejszasięproporcjonalnie
