Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.Świadomośćjęzykowa
aświadomośćlingwistyczna
1
Dwapojęciaużytewtytuletegorozdziałumieszająsięiniedokoń-
casąjasne.Spróbujmyjejednakrozróżnić.Przezświadomośćjęzykową
rozumiałbymznajomośćjęzykacharakteryzującąjegoużytkowników,
pozwalającąimnaswobodnewładaniejęzykiemojczystym,natworzenie
irozumieniecoraztonowychwypowiedzi.Byłabytoznajomośćekspli-
cytna,czylitaka,którąsobieoniuświadamiająnawetwtedy,gdynieznają
prawiregułfunkcjonowaniajęzyka.Ujawniasięonanp.wnastępującej
wypowiedzi(przykładypochodzązmojejaudycjiUczsiępolskiego,którą
wlubuskimradiu„Zachód”prowadzęodprzeszło10lat):
Nowiepan,jatamniejestemuczony,zprostejrodzinywyszłem,podstawówkętylko
kończyłem,alezawszesięstarammówićjakośtak,żebybłędujakiegoniezrobić.
Nietrudnozauważyć,żetakierozumienieterminujestzbliżone
dopojęciakompetencjisformułowanegoprzezgramatykęgeneratyw-
ną.Toostatniezakładajednaknieuświadamianą,implicytnąznajo-
mośćjęzyka.
1Uwagizawartewczwartymrozdzialewygłaszałemw1998r.weWrocławiu
nakonferencji„Stanświadomościnormatywno-stylistycznej”.Wieleznichzostało
opublikowanychwpracyMowarozświetlonamyślą.Świadomośćnormatywno-stylistyczna
współczesnychPolaków”,red.J.Miodek,Wrocław1999.Piątyrozdziałjestprzystosowaną
dopotrzebniniejszejksiążkiwersjąmojegoartykułuOdSłotydoGórnickiego,zawarte-
gowpracyzbiorowejRozprawyohistoriijęzykapolskiego,red.S.Borawski,ZielonaGóra
2005,s.63–99.
