Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1l
KRAKOWSKITEATRŻ<'OWSKIumiędzyV]XQGHPDsztuką
współpracowałyonezzespołemlokalnym(np.zespółA.Kompaniejcazzespołem
M.Jakobaw1921r.).Nieuwzględniasięokresowejdziałalnościscenkiletniejprzy
ul.Stradom11.Jejpełnescharakteryzowanieitakbyłobyniemo*liwezpowodubraku
lubniekompletności(ródeł.co,wobectego,wchodziwzakrestegoopracowania"
Zaczynamyodnakreśleniaszerokiegotłaspołecznego,politycznego,ekonomiczne-
goikulturalnego.NastępnieomawiamyokressprzedIwojnyświatowej,m.in.pierw-
szekrokinascenieaktorów,którychwłaściwadziałalnośćprzypadałanamiędzywoj-
nie,oraznarodzinyzainteresowaniakulturą*ydowskąwgrupie,którapotemzaanga-
*owałasięwpatronowanieambitnemuteatrowijidyszwmieście.Wojnaświatowa
1914-1918wyznaczaoczywistącezurę;KrakówprzestałbyćczęściąAustro-Węgier
ipowróciłdoniepodległejznowuPolski.choćró*nicemiędzy)ydamigalicyjskimi
apochodzącymizbyłejKongresówkibyłynadalwidoczne,podobniejaksentyment
izainteresowanieÄGalicjaner´>ÄGalicjan´]tym,codziałosięwWiedniu-tomiasto
otwarłosięnanowewpływy,przyje*d*alidońzniegranymjeszczewtejdzielnicy
repertuaremrzadkotuwcześniejpojawiającysięgościezWarszawy,Wilna,Łodzi.
Nastrójbudowanianowego*yciaiodzwierciedlającejgonowejkulturyoraznowe-
goteatruudzieliłsiętak*e)ydom,czegodowodząm.in.artykułowanewówczasma-
rzeniaoreformiescenyjidysz.Niedokońcaudałosięjespełnić.Teatr*ydowski
wdwudziestoleciumiędzywojennymnieustanniebalansowałmiędzybiegunamiarty-
stycznejtandety(szundu
s)iprawdziwejsztuki.Pozbawionyfinansowegowsparciaze
stronypaństwa,miastaczygminy*ydowskiej,skazanynaÄsamofinansowaniesię´-
nara*onybyłnaustawiczneobni*aniepoziomudlazadowoleniamaksymalnejliczby
widzów.Tozkoleisprawiało,*eodwracalisięodniegoludziezdolni,wykształceni
iambitni(zarównowidzowie,jakitwórcy),aichmiejscezajmowaliposzukiwacze
łatwegozyskuorazÄchałturnicy´,wśródpublicznościzaś-miłośnicyniewyszukanej
rozrywki,piosenek,tańca,folkloru,sentymentalnegokiczu.Wpierwszychlatachpo
odzyskaniuniepodległościtakilosprzypadłwudzialescenieprzyul.Bocheńskiej.Pod
kierunkiembyłegocenzoraitłumaczasądowegostałasięonawcieleniemtandety,co,
wkonsekwencji,wywołałosprzeciwśrodowisk,którymdrogabyłakultura*ydowska.
RozdziałotejantrepryziewłączyliśmydopracyoÄKrokewerJidiszTeater´zjed-
nejstronydlazademonstrowania,cowpraktycekryłosiępodpojęciemteatruszundu
s,
cooznaczałozbli*eniesiędotegoÄbieguna´,jakiebyłykonsekwencjepozostawienia
scenyjidyszbez*adnejopieki-zdrugiejzaśdlapokazania,cozdopingowałogrupę
działaczydozało*eniaorganizacji,mającejwspieraćambitnąscenęjidyszwmieście.
Nieodrazuwysiłkiteuwieńczonezostałypowodzeniem,alew1926r.wreszcieudało
sięstworzyćTowarzystwoÄKrakowskiTeatr)ydowski´.
Jegopowstaniuidziałalnościa*dowybuchuIIwojnyświatowejpoświęconojeden
zzasadniczychrozdziałówpracy.Obejmujemynaszymzainteresowaniemcałośćwy-
siłkówÄTeaterGezelszaft´,bochoćgłównymjegocelembyłoprowadzeniestałego,
literackiegoteatrujidysz,tow*adnymraziedotegosięononieograniczało.Abyna-
wiązaćipodtrzymaćkontaktpublicznościzesceną,towarzystwoorganizowałowiele
ró*norodnychimprezkulturalnych(literackich,artystycznych,muzycznych),nietylko
wjidysziniewyłączniewdzielnicy*ydowskiej,aleod1936r.tak*ewlokalustowa-
rzyszenia,mieszczącymsiębliskocentrummiasta,przyul.Stolarskiej9.
WpracyoKT)oczywiścieniemogłozabraknąćrozdziałuosezonieinauguracyj-
nym(1926/27),kiedyrealizowałon,jakopierwszy(lubjedenzpierwszych)wPolsce,
model*ydowskiegoteatruspołecznego.Byłtoeksperyment,którysięniedokońca
powiódł.Pomimosukcesówartystycznych(zbli*eniasiędoÄbieguna´prawdziwej
