Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Megalomanii.Powstawanienarodwbyłojednakrealnymprocesem
historycznymiwtymrealnymprzebieguzjawisk,araczejwrżnych
historycznychprocesachnarodotwrczych,należyszukaćuoglnień
socjologicznychodnoszonychdogenezyicharakterunarodw.
WzwiązkuzestanowiskiemGellnerapowstajepodstawowepytanie:
Jakijestspołecznypodmiotnacjonalizmu,skoronieistniejejeszcze
nard,ktrymgłbytworzyćtakąideologię,aninawetzaczątkinarodu.
Jegointerpretacjaminimalizujerolęgrupetnicznychiwogleprob-
lematykępierwotnejwsplnotykultury.Kulturajestinterpretowanajako
czynnikmanipulacjistosowanejprzezkategorieoambicjachprzywd-
czych,zaśetnicznośćdochodzidogłosujakonacjonalizmwsferze
politycznej,„ilekroćekonomicznepodłożeżyciaspołecznegowymaga
kulturowegoujednolicenia(aniebezklasowości)”(tamże,s.115).
Stwierdzenietoodnosisiędoindustrializmu,anardjestwogledla
Gellnerazjawiskiemepokiindustrialnejimodernizmu,ktredopiero
powołujągodoistnienia.
Gellnerainteresujewięcnardwdojrzałejformiehistorycznej.Co
doramhistorycznychtakiejpostacinaroduniemaistotnychwątpliwości
irozbieżnościstanowisk.Aletapostaćniestanowijedynejipoczątkowej
formynarodu.
LiahGreenfeld,ktrązbliżadoGellneraposługiwaniesiępolityczną
koncepcjąnaroduinacjonalizmu,rżnisięjednakodtegoautoraszerokim
zastosowaniemmateriałwhistorycznych.Analizujeonahistorycznedrogi
donacjonalizmupięciunarodw:Anglii,Francji,Niemiec,RosjiiStanw
Zjednoczonych.Tenterminrozumieonabardzoszerokoiwzałożeniu
neutralnie,beznegatywnychocen.Określaonanacjonalizmjakostyl
myślenia,ideęwiążącąludziwobrębiewielkichzbiorowościnie
zamkniętychgranicamispołecznościlokalnej,jakopoczucietożsamości,
ideologięiopartenaniejzbiorowościludzkie(Greenfeld,1992,s.3).
Pojęcienacjonalizmuobejmujewięctutajtakżesamnard.
Autorkawyrżniakategorięnarodu-nacjonalizmuocharakterze
indywidualistyczno-liberalnymlubobywatelskimorazkategorięnarodu-
-nacjonalizmukolektywistyczno-autorytarnego.Wymieniatakżeodmianę
naroduetnicznego.Alejejrozważaniaskupiająsięnapierwszejkategorii,
ktrąuznajezajedyniewłaściwą,dojrzałąformęnacjonalizmu.Nard
wtejwłaściwejpostacicechujesuwerennośćludu,tozaśimplikuje
suwerennośćjednostek.Członkostwotegonarodumacharakterobywatelski
imożebyćnabyte(Greenfeld,Chirot,1994,s.82–83).
28