Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanowiskoGreenfeldniepozostawiażadnychwątpliwościcodo
tego,żeutożsamiaonanard,aprzynajmniejjegonajdoskonalszą,
najpełniejsząformę,zespołeczeństwemokreślonymjakocivilstate
(Greenfeld,1992,s.399),ktregopierwsząrealizacjęwidziwAnglii.
Demokratyczny,obywatelskicharakternaroduniemożebyćwyrażony
przezsymboliideęwładcy.Stądwynikazaprzeczenienarodowego
charakteruFrancjiokresuOdrodzeniaioświeconegoabsolutyzmu.Green-
feldnienegujewprawdzie,żeobywatelskieswobodyAngliiTudorw
iStuartwpozostawałygłwniezasadąraczejniżrzeczywistością,żenie
rozciągałysięnaogł„ludu-narodu”,aletrwaprzyswojejkoncepcji
naroduobywatelskiego.Stwierdzateż,jakGellner,żesamaetnicznośćnie
prowadzidonarodowości-nacjonalizmu(1992,s.13).Więcejjednak
miejscapoświęcazagadnieniomkulturynarodowej,zwłaszczawod-
niesieniudoAngliiXVIIw.Zakonstytutywnącechęnaroduzdecydowanie
jednakuznajeczynnikikulturyspołeczno-politycznej.Ztegostanowiska
wynikaważnestwierdzenieautorkiodnoszącesiędozwiązkunarodowości
zaspiracjamijednostekludzkichdozaspokojeniapotrzebygodności
osobistej.Tepostulowaneiwczęścifaktycznierealizowanefunkcje
narodowościinacjonalizmuwiążezesferąreligii,aściślej—zreformacją.
DlategoniezgadzasięztwierdzeniemGellnera,żedopieroindustrializm
byłwarunkiemniezbędnymiwystarczającympojawieniasięnarodu
(Greenfeld,1993).Tenważnypunktjejteoriizasługujenauwagę
iodniesieniedopźniejszejanalizyopartejnainnychmateriałach.
Wieluautorw,takżepolskich,posługujesiękoncepcjąnarodu
państwowegonaokreśleniewczesnejformyzbiorowościzrżnicowanej
etnicznie,alepodporządkowanejjednemupaństwu,ktregoadmini-
stracyjnapolitykaprowadzidostopniowegoujednoliceniatakżewdzie-
dziniekultury(Bardach,1988;1993).Toujęcie,właściwedlapraw-
niczychorientacji,jestbardziejprzekonująceniżabstrakcyjnespekulacje
natematnacjonalizmutworzącegonardnazasadzieinstrumental-
nychfunkcjisprawczychindustrialnegoiekonomicznegodeterminizmu
(Gellner).
Koncepcjanarodupaństwowegoniejestrwnoznacznazpojęciem
naroduobywatelskiego.Nieimplikujeonademokratycznegocharakteru
samorządnegospołeczeństwa,jakwkoncepcjiLiahGreenfeldodniesionej
dowczesnychfazkształtowaniasięnaroduangielskiego.Pojęcienarodu
państwowegopowinnojednakbyćuzupełnioneokreśleniemrolidominu-
jącejkulturywjegodziałaniachprzywdczychwstosunkudoinnych
29