Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Eksplikacjesłownikoweiencyklopedyczne
WnajnowszymSłownikupsychologiipodajesięnastępująceobjaśnienie:
Empatia(empathy):1.Poznawczaświadomośćirozumienieemocjiorazuczuć
innejosoby.Wtymsensiezasadniczymznaczeniemterminujestintelektualne
lubpojęcioweuchwycenie,zrozumienieafektukogośinnego;2.zastępczareakcja
afektywnanadoświadczeniaemocjonalneinnejosoby,polegającanaodzwiercie-
dlaniulubnaśladowaniutejemocji.Wtymznaczeniuoczywistąimplikacjąjest
fakt,żedoświadczenieempatycznejestdzieleniemzkimśjegoemocji;3.przyjmo-
wanie,wczyimśpojęciu,roliinnejosoby.Toznaczeniepochodziod1.,aleróżni
sięniecotym,żedodatkowowystępujetumyśl,iżempatiaobejmujeteżprzyjęcie
perspektywyinnejosoby.Znaczenietojestpowszechnewliteraturzedotyczącej
rozwojumoralnego–niektórzyteoretycydowodzą,iżempatiawstosunkudo
innychjestkoniecznymwarunkiemrozwojumoralności;4.wteoriiosobowości
H.S.Sullivana:niezwerbalizowany,niejawnyproceskomunikacji,wktórympo-
stawy,uczuciaiosądysąprzekazywaneodosobydoosobybezpublicznejarty-
kulacji.ZastosowanieprzezSullivanategoterminujestdośćszerokieiobejmuje
równieżtebardziejograniczonekonotacjezawartewpowyższychznaczeniach;
„współczucie,sympatia”3.
Wprzedstawionymopisieleksykograficznyminteresujemnieprzede
wszystkimpojęcieempatiiukazanejwintelektualnymrozumieniu.Chodzitu
ozdolnośćpoznawczegodostępudostanówwewnętrznychdrugiegopodmio-
tuorazswoistąformęrozumieniajegoemocjiiuczuć.Tenaspektempatii,
otwierającyprzestrzeńdyskursu,wykorzystamwswojejpracy.Piszącozagad-
nieniachodbiorudziełaliterackiego,wezmępoduwagęrównieżangażowanie
sięczytelnikawrelacjęinterpersonalnąpoprzezprzyjmowanieperspektywy
innejosoby,bypoznaćjejstanpsychiczny.Zanieprzydatnewmojejpracy
badawczejuznajętłumaczenieempatiijakorodzajureakcjipolegającejnaod-
twarzaniuwsobietego,coczujeinnaosobainatejpodstawiedzieleniujej
emocji.Takieujęcie,wynikającezzałożonegopodobieństwadoświadczania
iodczuwania,redukujesensempatiiiwiążesięzezniesieniemróżnicmiędzy
partneramiinterakcji.
Wobjaśnieniuhasłauwzględnionorównieżtenwymiarwspółodczuwania,
którydotyczysferyzachowańiwrażliwościmoralnejwrelacjachmiędzyoso-
bowych.Wnajnowszychbadaniachpsychologicznych,dotyczącychrozwoju
moralnegoczłowiekawróżnymokresiewiekowym(przedewszystkimdzieci
imłodzieży),możnazauważyćdążeniedo„wyjaśnianiaprocesówleżących
upodłożapowstawaniaempatiiorazjejwpływunadziałaniaprospołeczne”,
atakżepróbywyjaśnianiaskomplikowanychuwarunkowańprzebieguproce-
suempatyzowaniaijegoefektów4.
3A.S.Reber,Słownikpsychologii,podred.naukowąI.KurcziK.Skarżyńskiej,Warszawa
2000,s.192–193.
4PatrzM.L.Hoffmana,Empatiairozwójmoralny(Gdańsk2006),przejrzyściepodane
kompendiumwiedzyorozwojumoralnymizachowaniachspołecznychmłodychludzi.
17
