Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Wyłonieniepodstawowych-zdaniemautorki-zagadnieńliteraturypolskiegośredniowieczainadanie
impostacihasłowejmaupodłożadośćwyraźnieskrystalizowanyzamysłmetodologiczny.Dobórprzed-
stawionychkwestiiwiążesięzgłębokimprzekonaniempiszącejokoniecznościopieraniawiedzyhisto-
rycznoliterackiejzarównonarekonstrukcjiświadomościteoretycznejtwórcówiodbiorcówdziełoraz
właściwegobadanejepocenjęzyka”(rozumianegotujakorepertuarmożliwychsposobówbudowania
przekazuliterackiego),jakinaopisieprocedurkomunikacjiartystycznej.Bezswoistegoporozumienia
międzypisarzemaCzytelnikiem,osóbpodobniewykształconychntuiteraz”
,awięcwśredniowiecznej
przeszłości,żadenprzekazliterackiniemiałbyracjibytu.Procestwórczy:kreowanieobrazówiprzebiegu
zdarzeń,komponowaniedzieł,utrzymanychwryzachokreślonegostylu,wdużejmierzenakształtpod-
suwanychprzezedukacjęszkolnąbądźprzezliturgiękościoławzorów-wszystkotoskładałosięnaów
swoisty,właściwytylkobadanejepocenjęzyk”
,którywinienbyćpoddawanydeszyfracjinatleswoichcza-
sów,aktóregoniewolnoobjaśniaćwsposóbodpowiadającypotocznymdoświadczeniomczytelniczym
współczesności.Trzebapogodzićsięzfaktem,żeutwórśredniowiecznymógłbyćwpełnirozumiany
tylkoprzezswegotwórcęiprzezstosownieprzygotowanegoodbiorcę.Historykowiliteraturypozostaje
skromnarolaprzybliżaniasiędoowychporozumieńpoprzezpróbęodtworzeniaichszerokopojmowa-
negokontekstuoraztajnikówkulturyliterackiejśredniowiecza,wymagającejodrębnegobadaniaiprób
przeniknięciajejzałożeń.
Wybranedohasłowegoopisuproblemyzdająsięukładaćwpewienlogicznyciąg.Obiektemzaintere-
sowaniastalisięwięctwórcy:gronopisarzy,którychdrogiżyciowepróbowanoująćwsposóbskrótowy
iniecotendencyjny,baczącprzedewszystkimnaichwykształcenieorazautorskidorobek.Należyzało-
żyć,żeoniwłaśnie,aleteżwieluinnych,podobnychimpoziomemodebranejedukacjiludziskładałosię
równocześnienakrągczytelniczy:średniowiecznąpublicznośćliteracką.
Problemyteoriiliteraturyorazregułtworzeniautworów,którewpajanoprzyszłymautoromorazczytelni-
komwtokuedukacjiszkolnejiuniwersyteckiej,stanowiąswoistykluczdoświatahistorycznychpojęć,wy-
obraźnipoetóworazichprzyzwyczajeńpisarskich.Studiowanenapoziomietriviumgramatykaorazreto-
rykanietylkokierowałyichpiórem,lecztakżetworzyłynawykipercepcyjne.
Ważnymskładnikiemichświadomościartystycznejbyływzoryczerpanezlekturszkolnych(bądźpo-
zaszkolnych),atakżezaudytywnychdoświadczeńodbiorczychnabywanychprzezsłuchanienp.pieśni
kościelnychorazkazań,toznówdworskichśpiewówimelorecytacjiaktorskichalboulicznychpiosenek
karnawałowegotłumuczynowiniarskichzaśpiewówjakichśprzygodnychwykonawców.To,conazywa-
mydziśuczeniegatunkamiliterackimi,acowśredniowiecznychpodręcznikachteoretycznychnosiło
mianospecies,wyłaniałosięniezowychpodręczników,niezngotowych”regułipisanychzasadartystycz-
nych,alezpraktykipisarzyiodbiorców,kształtowanejprzezznaneimwzory.
Stosowniedoowychdoświadczeń,napodłożuchętnienaśladowanychdzieł,czytopoznawanychwto-
kuedukacjitrywialnej,czytosamodzielniedobieranych,nmodnych”idziękitemupowielekroćniekie-
dykopiowanych,powstawałypodpiórempolskichtwórcównoweutworyłacińskiebądźpolskie(często
VII
