Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
P.Kołakowski,A.Pepłoński,Majowyzamachstanuwświetledokumentówwywiadu,dyplomacji
iorganówbezpieczeństwaIIRzeczypospolitej,
Słupsk2008,ISBN978-83-7467-142-2,©byWNAkademiiPomorskiejwSłupsku
Piłsudskizabierałczęstogłoswsprawachpaństwowych,udzielającwywiadów,wktórych,
nieprzebierającwsłowach,krytykowałniewygodnychdlasiebiegenerałówipolityków.
AkcjapropagandowaMarszałkadotyczyłatakżeprzerostupolskiegoparlamentaryzmu,
„sejmokracji”,niestałościrządów.AtakiPiłsudskiegowspółbrzmiałyznastrojamisporej
częściopiniipublicznej.Znajdowałyteżzrozumieniewśróddużejczęścilewicyiumiarko-
wanychpolityków,dlaktórychhasławzmocnieniawładzycentralnejgłoszoneprzezendecję
brzmiałynieprzekonująco.
Niezależnieodprzedsięwzięćpropagandowych,zwolennicyPiłsudskiegopodejmowali
działaniapolegającenaposzukiwaniusojusznikówwśródstronnictwlewicysejmowej.Na-
leżypodkreślić,iżwprzygotowaniachdozamachudużąrolęodgrywalibylioficerowie
OddziałuII,zajmującysięwywiadempodczaswojnypolsko-bolszewickiej,tacyjak:Józef
Beck,BogusławMiedziński,MarianZyndramKościałkowski,WalerySławekczyAdam
Koc.Wdniachpoprzedzającychzamachpoufneczynnościwykonywalioficerowiewywia-
du:mjrHenrykFloyar-RajchmaniwywodzącysięzkonspiracjiwojskowejKazimierzŚwi-
talski.Aktywnąrolęwprzygotowaniachodgrywałgen.GustawOrlicz-Dreszer,również
uczestnikkonspiracjiwojskowej.Ichdużedoświadczeniewywiadowczebądźkonspiracyjne
jestrzadkoukazywanewpublikacjachdotyczącychprzewrotumajowego,amiałoistotne
znaczeniezewzględunaspecyfikęprzygotowań
6.
NadecyzjęPiłsudskiegowpłynęłasytuacjamiędzynarodowaPolski,wręcznarzucająca
państwustabilnąpolitykęzagraniczną,niezależnąodzmiennychkonfiguracjiparlamentar-
nych.Wwarunkachpotencjalnegozagrożeniazewschoduizachodusprawatanabierała
szczególnegoznaczenia
7.
Przygotowaniaweszływfazędecydującąwmomenciekruszeniasiękoalicjibędącej
podstawąrząduSkrzyńskiego.Już18kwietnia1926r.gen.Orlicz-Dreszerwydałrozkaz
postawieniawstangotowościoddziałówprzyjaznychMarszałkowi.Gen.Żeligowskipolecił
teżzgromadzićpodpozoremćwiczeńna10majaspecjalniedobraneoddziaływojskowena
poligoniewRembertowie,wbezpośrednimsąsiedztwieSulejówka.
Ponieważsytuacjawewnętrznawkrajuwokresiepoprzedzającymzamachmajowy
rozwijałasięniekorzystnie,bowiemnarastałkryzyspolitycznyiekonomiczny,aJózefPił-
sudskiwoficjalnychwywiadachprasowychinieoficjalnychenuncjacjachwystępowałprze-
ciwkoparlamentowiilegalnyminstytucjompaństwa,należyprzypuszczać,iżówczesne
władzeprzygotowywałysięnazamachstanu.WskazywałnatoprotestszefaSztabuGene-
ralnegoWPgen.EdmundaKessleraprzeciwkowspomnianemugromadzeniunapoligonie
wRembertowieoddziałówwojskowych
8,tezętępotwierdzająrównieżprezentowanedoku-
menty.
Zjednegoznichwynika,żejużponadrokprzedwydarzeniamimajowymiOddziałII
SztabuGeneralnegoWPopracowałwytycznedotyczącezabezpieczeniaWarszawynawy-
padekewentualnychrozruchów.Oficjalniebyłyoneskierowaneprzeciwkosiłomwywroto-
wym(komunistycznym),rzekomozagrażającymwówczaspaństwu.Jakouzasadnieniepod-
jęcianadzwyczajnychprzygotowańwskazanoprzebiegzamachukomunistycznegowRewlu
(Tallinie).Jednakskalaprzygotowańwstolicy,planowanezaangażowanieznacznychsił
wojskowych,wskazaniewieluzagrożonychobiektówpaństwowychświadczyłoraczej
———
———
——
6Niektórzyhistorycyniedoceniająrolipiłsudczyków,wtymgen.Orlicz-Dreszerawprzygotowaniuspisku
wWojskuPolskim.Zob.P.Olstowski,GenerałGustawOrlicz-Dreszer(1889-1936).Dowódcawojskowy
idziałaczspołeczno-polityczny,Toruń2002,s.208;W.Suleja,JózefPiłsudski,Wrocław-Warszawa-
Kraków1995,s.291.
7M.K.Kamiński,M.J.Zacharias,Wcieniuzagrożenia.PolitykazagranicznaRP1918-1939,Warszawa
1993,s.89-90;A.Albert(WojciechRoszkowski),NajnowszahistoriaPolski1918-1980,Londyn1991,
s.162-163;P.Stawecki,WojskoMarszałkaJózefaPiłsudskiego...,s.11.
8A.Garlicki,JózefPiłsudski1867-1935...,s.333.
6
