Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DevelopmentAgenda).Celemrundybyłaliberalizacjahandluprzynoszącakorzyścikrajomrozwijającymsięinajmniejrozwiniętym.
Negocjacjenadaltrwają,awśródprzyczynmożnawskazaćzasadę„wszystkoalbonic”,cowykluczawdrażanieporozumieniawsprawach
jużuzgodnionych.Wieloletniokresnegocjacjijestwynikiemm.in.dużejliczbyuczestników(153krajeczłonkowskieWTO),osłabienia
znaczeniadotychczasowychpotęg–USAiUE,pojawieniesięnowychliderów–Chin,IndiiiBrazylii,orazambitnegoprogramurokowań.
WedługprognozBankuŚwiatowegoRundaDohijskapowinnaspowodowaćwzrostdochodówwskaliświatao500mldUSDrocznie,zczego
60%maprzypadaćnakrajerozwijającesię.Średniaobniżkacełnatowaryprzemysłowewkrajachrozwiniętychmaobniżyćsięzpoziomu
3,4%dowysokości0,5–1,6%,awkrajachrozwijającychsięz12,5%do2,6–10,4%20.
DosukcesówWTOnależyzaliczyćpodpisaniew1997r.dwóchważnychporozumień.Pierwszeznich–BasicTelecommunication
Agreement(BTA)–umożliwiadostępdokrajowychrynkówwszystkimoperatoromtelekomunikacyjnym,dokrajowychfirmwsektorze
telekomunikacyjnymzagranicznyminwestoromorazzobowiązujepaństwadoprokonkurencyjnychregulacjiwtymsektorze.Drugie
porozumienie–AgreementonFinancialServices(AFS)–zwiększadostępzagranicznychfirmorazinwestorówdosektorafinansowego
poszczególnychkrajów21.
OpróczWTO,namiędzynarodowestosunkigospodarczesilniewpływajądwieinneorganizacje:MiędzynarodowyBankOdbudowy
iRozwoju,popularniezwanyBankiemŚwiatowymorazMiędzynarodowyFunduszWalutowy.Upodstawfunkcjonowaniawszystkichtrzech
instytucjileżyprzekonanieokluczowymznaczeniumechanizmówrynkowychdlamiędzynarodowychstosunkówekonomicznych.Stądich
szerokiezaangażowaniewpromowaniereformwolnorynkowychzwiązanychzderegulacją,prywatyzacjąiliberalizacją22.Charakterystykę
kluczowychorganizacjigospodarczychzawieratabela1.1.
Tabela.1.1.Charakterystykacelówiznaczeniakluczowychorganizacjigospodarczychdlabiznesumiędzynarodowego
Organizacja
gospodarcza
BankŚwiatowy(WorldBankGroup–WB)
Datautworzenia
isiedziba
Charakterystyka
27grudnia1945,powołanynapodstawieporozumieniazBrettonWoods,siedziba:USA,Waszyngton
Celdziałania
Pomocnajbiedniejszymludziomipaństwom
Znaczeniedla
Kluczoweźródłowsparciafinansowegoitechnicznegodlakrajówrozwijającychsię.ProjektywspieraneprzezBankŚwiatowydotyczą:zdrowiaiedukacji,
biznesu
produkcjirolniczej,walkizkorupcją,budowydrógiportóworazochronyśrodowiska,odbudowypaństwdotkniętychkonfliktamizbrojnymi,inwestycji
międzynarodowego
wspierającychpowstawanienowychmiejscpracy.
ŚwiatowaOrganizacjaHandlu
(WorldTradeOrganization–WTO)
Datautworzenia
isiedziba
Celdziałania
1stycznia1995,namocyRundyUrugwajskiejGATT(GeneralAgreementonTariffsandTrade–UkładOgólnywSprawieCełiHandlu),Szwajcaria,
Genewa,
Wzrosthandlumiędzynarodowegoprzezpromowanieobniżaniabarierhandlowychoraztworzenieplatformydlaprowadzenianegocjacjihandlowych
ibiznesu.WTOadministrujeporozumieniamihandlowymi,stanowiforumnegocjacjihandlowych,monitorujekrajowepolitykihandlu,wspierakraje
rozwijającesiępoprzezszkoleniaipomoctechniczną,współpracujezinnymiorganizacjamimiędzynarodowymi.
Znaczeniedla
GATTiWTOumożliwiłyrozwójwymianyhandlowejnaświecie,stworzyłyregulacjehandluświatowego,atakżeobszarówbiznesupowiązanych
biznesu
zhandlem,np.prawwłasnościintelektualnej,miejscerozstrzyganiasporówhandlowychmiędzykrajami.
międzynarodowego
MiędzynarodowyFunduszWalutowy
(InternationalMonetaryFund–IMF)
Datautworzenia
isiedziba
Celedziałania
27grudnia1945,napodstawieporozumieniazBrettonWoods,USA,Waszyngton.
Promowaniemiędzynarodowejwspółpracymonetarnej,kontrolanadstabilnościąiporządkiemwymianyhandlowejiumówhandlowych,stymulowanie
wzrostugospodarczegoiwysokiegopoziomuzatrudnienia,wspieraniefinansowekrajówbędącychwtrudnejsytuacjipłatniczej,nadzórnadzadłużeniem
międzynarodowym.
Znaczeniedla
Nadzorujeglobalnysystemfinansowy,sprzyjarozwojowigospodarczemu,promujeliberalizmekonomicznycosprzyjarozwojowibiznesu
biznesu
międzynarodowego.IMFstworzyłstandardypozyskiwaniaiupowszechnianiadanychekonomicznychifinansowychkrajówczłonkowskich.Dane
międzynarodowego
statystyczneIMFsąwykorzystywanenapotrzebyprowadzeniabiznesumiędzynarodowego.
Źródło:opracowaniewłasnenapodstawie:M.Rozkwitalska,
Zarządzaniemiędzynarodowe
,Difin,Warszawa2007,s.46–47.
Dopoczątkulat70.międzynarodowyprzepływkapitałubyłściślekontrolowany.Zanajważniejszeposunięciawzakresieliberalizacji
iaktywizacjimiędzynarodowychprzepływówkapitałuuważasię:powstanierynkóweurowalutowych,odejścieodsztywnychkursów
walutowychustalonychporozumieniemzBrettonWoods,wprowadzeniewielunowych,pochodnychinstrumentówfinansowychwcelu
niwelowaniaskutkówwahańkursówwalutistópprocentowych(opcje,swapy,kontraktyterminoweiinne)23.Zmianyteprzyczyniłysię
dozdynamizowaniadziałalnościnarynkachfinansowych.Wzrostpodaży,mobilnościidostępnościśrodkówfinansowychzeźródeł
międzynarodowychorazlepszezabezpieczenieprzedryzykiemzawieranychtransakcji,ułatwiłyizachęciłypodmiotygospodarcze
dokorzystaniazzewnętrznychźródełfinansowania.
Liberalizacjaprzepływówkapitałowychprzyczyniłasięjednocześniedowzrostuzagranicznychinwestycjibezpośrednich24.Zagraniczne
inwestycjebezpośrednie(ForeignDirectInvestment–FDI)polegająnazakupiekontrolnychudziałówwjużistniejącychfirmach,
natworzeniunowychprzedsiębiorstwlubfilii,którenajczęściejinwestująwbudowęnowychzakładów(GreenFieldInvestments)25.
Zwiększającesięprzepływykapitałowe,zwłaszczawformieinwestycjibezpośrednichFDI,jakrównieżrosnącyudziałhandlu
zagranicznegowkrajowymprodukciebruttosprawiają,żewcorazwiększymstopniutempowzrostukrajowejgospodarkizależyodrozwoju
gospodarkiświatowej.Oznaczato,żerośnierolaczynnikówocharakterzeregionalnymiglobalnym.Regionalnaintegracjagospodarcza
stwarzaswobodęmiędzynarodowejwymianytowarów,usługiczynnikówwytwórczych.„Politykaintegracyjnaobejmujewspólnie
prowadzoneizharmonizowanedziałaniapaństwczłonkowskichdanegougrupowania,prowadzącedoniwelowaniabarieriujednolicania
rynku,dotworzeniabardziejkorzystnychwarunkówdziałaniairozszerzaniawspółpracypodmiotów(obywateli,przedsiębiorstw),
zlokalizowanychnaterenieintegrującychsiękrajów”26.Długofalowyprocesintegrowaniakrajówigospodarekokreślonegoregionudzięki
intensyfikowaniuorazpogłębianiupowiązańekonomicznych,atakżespołecznych,kulturalnychipolitycznychprowadzidotworzeniasię
silniewspółzależnegosystemuwobrębiedanegoregionu27.Współcześnieprocesregionalizacjiprzebiegajednocześnienatrzech
poziomach,którepowstająprzezstopnioweintegrowaniekrajówiichgospodarek:wdanymregionie,międzyregionami,np.przez
umacnianierelacjiróżnychugrupowań,iponadregionamiwramachformującejsięgospodarkiglobalnej28.
Przyjmujesię,żeregionalizacjajestprocesemnarastającychprzepływów,powiązańiwspółzależnościwskaliregionalnej.Przełom
XXiXXIwiekucharakteryzujesiędwomarównoległymiprocesami,globalizacjąiregionalizacją.Możnastwierdzić,żeistnieje
współzależnośćprocesówglobalizacyjnychitendencjiintegracyjnych.Globalizacjajestefektemliberalizacjigospodarkiświatowejimoże
stanowićbodziecdointegracji,natomiastintegracja,jakokonsekwencjaliberalizacjiwobrębieregionulubsubregionu,możedokonywać
stopniowegootwarciagospodarkitakżewobeckrajówspozaugrupowania,tymsamymprzyspieszającglobalizację29.
Tworzeniejednolitegomechanizmurynkowegowobrębiescalającychsięgospodareknarodowychprzyjmujenaogółokreśloneformy
instytucjonalne.BélaBalassawyróżniłnastępująceformyinstytucjonalne:strefawolnegohandlu,uniacelna,wspólnyrynek,unia
gospodarczo-walutowaorazpełnaintegracjagospodarcza30.Cechąstrefwolnegohandlujesteliminacjaograniczeńzwiązanychzwymianą
handlowądlakrajówczłonkowskich.Wuniicelnejkrajenietylkoeliminująbarierywewzajemnychobrotachhandlowych,aletakże
prowadząwspólnąpolitykęhandlowąwobeckrajówtrzecich.Kolejnymstopniemintegracjiekonomicznejjestwspólnyrynek,który
umożliwianietylkoswobodnyprzepływtowarówiusług,aletakżeczynnikówprodukcji,tj.pracyikapitału.Uniagospodarczo-walutowa
towyższaformawspólnegorynku,którazapewniaharmonizacjęiujednoliceniepolitykimonetarnej,fiskalnejispołecznej.Pełnaintegracja
gospodarczatouniagospodarczo-walutowauzupełnionaounifikacjęsystemówprawnych,atakżepolitykęzagranicznąiwewnętrzną
wszystkichkrajówczłonkowskich.Formymiędzynarodowychugrupowańintegracyjnychprzedstawiatabela1.2.
Tabela1.2.Formymiędzynarodowychugrupowańintegracyjnych
Formy
Strefa
Unia
Wspólny
Unia
Pełna
