Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Globalizacja–pojęcieicechy
Najważniejszymwostatnichlatachzjawiskiemwgospodarceświatowejjesttendencjadoglobalizacjirynkówisektoróworazzwiązana
ztymkoniecznośćglobalizacjizarządzania.Globalizacjajestprocesembardzoszerokimizłożonym,którytoczysięzarównowsferze
ekonomicznej,społeczno-kulturowej,atakżepolitycznej.Globalizacjajakoprocesekonomicznymamiejscerównocześnienatrzech
poziomach:przedsiębiorstw,rynków/sektoróworazgospodarkiświatowej.Zasadniczącechąglobalizacjijestintegrowaniedziałań,
procesówipodmiotówwogólnoświatowy(globalny)systemfunkcjonującynajednymztrzechpoziomów,alepowiązanyzinnymi(rys.
1.1.).
Rys.1.1.Poziomyglobalizacji
Źródło:M.Kutschker,S.Schmidt,
InternationalesManagement
,OldenbourgWissenschaftsverlag,München2011,s.186.
Globalizacjajestdefiniowanawliteraturzebardzoróżnie,główniepoprzezokreśleniejejprzyczynczyczynnikówmającychwpływ
naówproces.Najogólniejmożnastwierdzić,żeglobalizacjaoznaczaogólnoświatową,właśnieglobalną,perspektywędlakonkretnych
decyzjistrategicznychiformaktywnościprzedsiębiorstwuczestniczącychwmiędzynarodowympodzialepracy,funkcjonujących
–wróżnychformach–naarenierynkuświatowego1.
JohnH.Dunningzauważastopniowetworzeniesięgospodarkiglobalnej,wktórejwiodąceekonomiczniekrajesąściślewspółzależne
wzakresiehandlu,inwestycjiorazwspółpracyprzedsiębiorstw2.ZdaniemJohnaH.DunningaiRajneeshaNaruli,globalizacjaoznacza
wzajemneuzależnienie,zbieżnośćwzorcówkonsumpcyjnychitechnologiiwróżnychkrajach,zwiększającąsięinternacjonalizacjęprodukcji
poprzezsiecifilii,orazskracaniecyklówtechnologicznych3.GeorgeS.Yipuznajeglobalizacjęzaproceswzajemnejadaptacjiikoordynacji
naróżnychpoziomachdziałańpodmiotówgospodarkiświatowejzapomocąogólnoświatowychiwieloczynnikowychzintegrowanych
strategiikonkurencyjnych4.KomisjaEuropejskadefiniujeglobalizacjęjakoproces,wktórymrynkiiprodukcja,wróżnychkrajachstająsię
corazbardziejwspółzależnewzwiązkuzdynamikąwymianytowarówiusług,przepływemkapitałuitechnologii5.
AnnaZorska,wykorzystującelementywieludefinicji,określaglobalizacjęjako„dokonującysięwświeciedługofalowyproces
integrowaniacorazwiększejliczbykrajowychgospodarekponadichgranicami,dziękirozszerzeniuorazintensyfikowaniuwzajemnych
powiązań(inwestycyjnych,produkcyjnych,handlowych,kooperacyjnych),wwynikuczegopowstajeogólnoświatowysystemekonomiczny
odużejwspółzależnościiznaczącychreperkusjachdziałańpodejmowanych/toczącychsięnawetwodległychkrajach”6.
NatomiastBarbaraLiberskapodkreślaznaczeniekorporacjitransnarodowychwrozwojuglobalizacjiistwierdza,żeglobalizacja
gospodarkiświatowejjestprocesemposzerzeniaipogłębianiasięwspółzależnościmiędzykrajamiiregionamiwskutekrosnących
przepływówmiędzynarodowychorazdziałalnościkorporacjitransnarodowych,coprowadzidojakościowonowychpowiązańmiędzy
firmami,rynkamiigospodarkami7.
Wliteraturzepojawiłosięteżokreślenieglobalizacjikorporacyjnej,którajestdefiniowanajakowielowymiarowy,przecinającygranice
procesekspansjikorporacjitransnarodowych,któregokierunekwyznaczamaksymalizacjazyskuiktóregoefektemjestpostępującywzrost
roliiznaczeniakorporacjitransnarodowych.Ujęcietoeksponujeznaczeniekorporacjitransnarodowych,choćtakżenależypodkreślić
ważnąrolęinnychpodmiotów,tj.państwiinstytucjimiędzynarodowych8.Przyjmujesię,żegłównymiinstytucjonalnymiuczestnikami
procesuglobalizacjisąBankŚwiatowy,MiędzynarodowyFunduszWalutowyorazŚwiatowaOrganizacjaHandlu9.Instytucjetezrzeszają
większośćpaństwświata(BankŚwiatowyiMFW–184państwaczłonkowskie,GATT/WTO–146),azakresichkompetencjijesttakszeroki,
żeodgrywajądominującąrolęwkształtowaniumiędzynarodowychstosunkówgospodarczych.
Procesglobalizacji–właśniezasprawąinstytucjimiędzynarodowych–obejmujewzrostswobodyprzepływukapitału,towarów,
czynnikówprodukcjimiędzykrajami.Możnawięcmówićostopniowymzanikugranicgospodarczychijakościowymskokuwmobilność
czynnikówprodukcji.Ztegopunktuwidzeniapowstałnowyrynekinowagospodarka10.Nowagospodarka,zdaniemZdzisławaPierścionka,
jestrównieżefektemrewolucjiinformacyjnej,któraspowodowałapowstaniewgospodarcewielunowychsektoróworaznowychsposobów
działaniaizarządzania.Rozwójnowejgospodarkioznaczaupowszechnienienowychtechnologiiinformacyjnychwzarządzaniu,coprowadzi
doistotnegowzrostuefektywnościgospodarowania,przyspieszeniatempainnowacji,obniżkinakładóworazwzrostuwykorzystania
zasobów11.
Globalizacja,likwidującbarierygranicznedlaprzepływukapitałuiinnychczynnikówprodukcjiorazznoszącbarierylokalizowania
produkcji,otworzyładrogędlasieciowegoukładugospodarki.Napoziomieprzedsiębiorstwaglobalizacjastanowiokreślonąkoncepcję
zarządzaniafirmą,amianowiciezarządzaniewglobalnymotoczeniu,tj.zorientowanenarynkiświatowe,konkurencjęglobalnąoraz
bazującenaglobalnychczynnikachprodukcji12.Zgodnieztymujęciemglobalizacjajeststrategiąprzedsiębiorstwamocnouzależnionego
odmiędzynarodowegośrodowiskagospodarczegoiświatowejkoniunktury.
Korporacjetransnarodowestarająsięwykorzystywaćliberalizacjęstosunkówrynkowychorazrozwójnowychtechnologii
informatycznychiczerpaćkorzyścizmożliwościdowolnegorozmieszczenianarynkuglobalnymmiejsczakupuczynnikówprodukcji
imiejscsprzedaży.Dążądooptymalizowaniaprocesuprodukcyjnegowoparciuoglobalnerelacjerzadkościiobfitościczynników
produkcji,atakżewykorzystująrelacjecenzakupuisprzedażyjakieoferujerynekglobalny13.Wnawiązaniudoprzytoczonychdefinicji
globalizacjimożnawskazaćpewnecechycharakteryzującetenproces14:
zasięg–globalizacjęcharakteryzujeszerokimiędzynarodowyzakreslubdziałaniawskaliogólnoświatowej;
wielowymiarowość–globalizacjaprzebiegajednocześniewkilkudziedzinachżyciaspołecznego:gospodarce,polityce,kulturze;
intensywność–poleganaintensyfikacjiwspółdziałania,wzajemnychpowiązańorazwspółzależnościmiędzypaństwami
ispołeczeństwamistanowiącymiogólnoświatowąspołeczność;
współzależność–wzajemneiścisłemiędzynarodowewspółdziałaniepodmiotównaróżnychpoziomach(międzynarodowym
iposzczególnychgospodarek,sektorów/rynków,przedsiębiorstw);
integrowanie–łączenieprowadzonejwskalimiędzynarodowejdziałalnościpodmiotównaróżnychpoziomach;
kompresjaczasuiprzestrzeni–„kurczeniesiꔜwiata,uczestnictwowwydarzeniachnawszystkichkontynentach,dużamobilność
ludzi,ofertatowarówzcałegoświata.
